De relieken van St. Nicolaas
Zaterdag 5 december 2021 werd er tijdens de hoogmis in de Basiliek van St. Nicolaas in Amsterdam een reliek bijgezet van de Heilige Nicolaas, aartsbisschop van Myra… juist de enige echte Sinterklaas.
Deze plechtigheid markeerde het begin van het gedenkjaar dat de kerk van Amsterdam viert bij het 750-jarig Patronaat van St. Nicolaas over de stad Amsterdam.
Er was in Amsterdam nog geen reliek van de Grote patroonheilige en aangezien ik de beheerder van de relieken ben van zowel het Bisdom Haarlem-Amsterdam alsook van de Abdij van Egmond kwam men bij mij terecht met het verzoek om een reliek van St. Nicolaas.
Nu wil het zo zijn dat de Abdij van Egmond al sinds het jaar 1087 relieken van St. Nicolaas in haar reliekschat heeft. In dat jaar werden de relieken van St Nicolaas vanuit Kyra overgebracht naar Bari in Italië. In dat zelfde jaar werden 4 grotere relieken overgebracht naar Egmond, waarschijnlijk door bemiddeling van de Graaf van Holland. In het najaar van 1087 werd er in de abdijkerk een altaar gewijd ter ere van de Heilige Nicolaas waar deze relieken een plaats hadden in een zilveren reliekschrijn. Hier hebben de relieken gerust tot de onlusten bij de reformatie.
Onze 39e abt, Godfried van Mierlo, 2e bisschop van Haarlem, heeft toen de wijk genomen naar Haarlem met medeneming van de reliekschrijnen. Deze houten schrijnen werden van hun edelmetaal en juwelen ontdaan in een poging deze kostbaarheden als losprijs te geven aan de Geuzen om de Abdij te sparen. De Geuzen namen inderdaad de losprijs aan en tevens de Abdij….
In Haarlem werden de relieken in veiligheid gebracht bij de Proost van het Kathedraal Kapittel welke de relieken in 1595 nog heeft onderzocht, samen met alle andere relieken uit de Abdij van Egmond en ze vervolgens heeft verborgen onder het altaar van een schuilkerk in Haarlem. Na het herstel van de hiërarchie in 1853 werd het de katholieken weer toegestaan om openlijk hun eredienst te belijden. De schuilkerken maakten plaats voor Nieuwe kerken, ook van buiten herkenbaar als kerk. De schuilkerk waar de relieken waren verborgen werd opgeheven en bij het verplaatsen van het altaar werden de kisten met relieken gevonden. Meer documentatie over hun herkomst nog bij De relieken!
De relieken werden in de daaropvolgende jaren bewaard in het Bisdom van Haarlem, maar de relieken van St Adelbert werden deels aan de parochie van Egmond gegeven.
In 1950, bij het herstel van het Egmondse klooster dat sinds 1935 weer bestond in haar oude rechten als Abdij, werden de relieken in een plechtige ceremonie weer overgedragen aan de Abdijgemeenschap. Zo kwamen ook de 4 relieken van de Heilige Nicolaas terug in Egmond.
Van deze relieken heb ik met goedvinden van de Abt een deel aan de bevolking van Amsterdam mogen geven als geschenk bij gelegenheid van het 750-jarig feest van hun Stadspatroon.
Br. Adelbert