Vandaag is het de slotdag van de wereldjongeren dagen in Lissabon. Het thema was, of beter is: “Opstaan en naar anderen durven gaan.” Paus Franciscus stelt als voorbeeld: Maria die met spoed reisde naar haar nicht Elisabeth. Bij de keuze van dit thema inspireerde paus Franciscus zich ook op de roepingsgeschiedenis van de apostel Paulus. Op weg naar Damascus werd die getroffen door een licht uit de hemel, feller dan de zon. Het verblindde hem, maar hij hoorde een stem die tot hem sprak: “Ik ben Jezus, die gij vervolgt. Maar kom nu overeind, sta op, want Ik ben je verschenen om je aan te stellen als mijn dienaar.” (Hand. 26, 13-16). Die lichtende verschijning van de Heer veranderde de christenvervolger Saulus in een vurige apostel van het evangelie. Wat deze toen ervoer op de weg naar Damascus is te vergelijken met wat die drie uitverkoren leerlingen op de Tabor hebben ervaren. Zien, horen, gezonden worden. Gebeurde dat ook niet bij Maria: zij zag de engel, zij hoorde diens boodschap, en zij ontving haar roeping, om de Moeder te worden van Jezus, en daarmee van alle mensen.
Vandaag gedenken wij het mysterie van de verheerlijking van Jezus op de Tabor: de drie synoptici geven elk op eigen wijze het gebeuren weer.
Jezus neemt drie van zijn leerlingen mee, een hoge berg op: Petrus, en de twee broers Jacobus en Johannes.
Niet Andreas, en Philippus niet, en Bartholomaeus evenmin, en zelfs niet Thomas, de tweelingbroer. Blijkbaar kun je ’n heel goede vriend van de Heer zijn, en toch worden overgeslagen. Gekozen worden door Jezus is zeker ook een gunst, maar allereerst een opdracht. Het zegt niets over je intieme band, zelfs niet over je plaats in de kerk: Maria was er ook niet bij, daar op de berg. Het gaat altijd om een dienst, de dienst van het getuigenis, dienst aan de anderen, ieder volgens zijn roeping, voor God telt ieder persoon, zijn wij allemaal kostbaar. Zo bevinden zich drie van de leerlingen daar met Jezus alleen: om later tegenover allen getuigenis af te leggen van wat ze hebben gezien. Het waren drie haantjes de voorste, jongens die graag vooraan wilden zitten. Nu, dat mogen ze, maar ze leren dat dit vooraan is op de weg van het kruis, de uittocht uit aardse grootheid naar het koninkrijk van God.
Bij de beschrijving van de buitengewone ervaring die de drie op de berg te beurt valt gebruiken de evangelisten het literaire genre dat we ook toegepast zien in het boek Daniel. De kleur wit symboliseert de goddelijke aanwezigheid. Zij zien hoe Jezus van uiterlijk verandert, zijn gelaat begint te stralen als de zon. Johannes lijkt dit visioen nog voor ogen te hebben als hij in het boek der openbaring het apocalyptisch gezicht beschrijft waarin hij de mensenzoon aanschouwt, wiens gelaat schittert als de zon in volle kracht.
Mozes en Elia verschijnen om zich met Jezus te onderhouden. De wetgever in persoon en de profeet bij uitstek, beiden aan het eind van hun aardse loopbaan door God opgenomen, zij verkeren nu met Jezus, en erkennen Hem als degene naar wie zij hebben uitgezien, van wie zij hebben gesproken. Tijdens hun aardse leven hadden zij een theofanie, zij zijn dus bij uitstek aangewezen om Jezus in zijn goddelijkheid te erkennen.
Petrus roept vol enthousiasme: Heer het is ons goed hier te zijn. En dan gaat hij over in het enkelvoud: `als Gij wilt zal ik hier drie tenten opslaan’. Wil hij dat alleen doen, zoals hij later alleen de netten aan land wil slepen? Maar dan horen zij een andere stem: als de donder uit de wolk, indrukwekkend, majesteitelijk. Ontroerende woorden voor Jezus, bevestigend, troostend: `dit is mijn Zoon, de welbeminde, de enige, de Zoon van mijn welbehagen. Luistert naar Hem’. Tot dan toe hebben de drie gezien. Als de hemel spreekt verbergen zij hun gelaat, zoals Mozes en Elia dat als stervelingen deden. Dan voegt Mt er weer een eigen bijzonderheid aan toe: Jezus komt naar hen toe, raakt hen aan, en spreekt: staat op en weest niet bevreesd. Paaswoorden: `staat op, weest niet bevreesd’. En tenslotte: “Spreekt met niemand over wat ge hebt aanschouwd, voordat de Mensenzoon uit de doden is opgestaan.”
De transfiguratie belooft de verrijzenis, de eindoverwinning. Zij vindt plaats in een landschap met bergen en dalen. Zij is een hoogtepunt, maar om dit te bereiken moeten we bereid zijn met de Heer diep af te dalen. De vernedering van Jezus, zijn ontlediging, zal zo mogelijk nog vreeswekkender zijn dan zijn stralende heerlijkheid. In Getsemane is Jezus met dezelfde drie als Hij alleen moet vechten tegen de machten van de duisternis. Ook dan heeft Hij oog voor hen, ondanks zijn eigen nood. De verheerlijking op de berg is de openbaring van de weg die Jezus zal gaan, de weg van Mozes en Elia, van uittocht, van het ervaren van machteloosheid, van uit handen geven.
De verheerlijking van de Heer is een feest van licht, een bemoediging om duisternis en lijden niet te vrezen.
Als feest van licht wordt het hoog in ere gehouden door de Orthodoxe monniken. Op de Athos is het na Pasen de grootste feestdag van het jaar. De monniken streven er ook naar om door intens gebed deel te krijgen aan het zien van het ongeschapen licht. Daarover zijn mooie getuigenissen te geven.
Van een heel andere orde is wat de mensheid gedenkt sinds 6 augustus 1945. Toen explodeerde boven Hiroshima met een verblindende lichtuitbarsting de eerste atoombom. 80.00 mensen vonden meteen de dood, duizenden stierven later nog aan de gevolgen. De mensheid trad een nieuw tijdperk binnen, de atoomdreiging die sindsdien als een donkere wolk boven de wereld hangt en het voortbestaan van alle leven op de aarde bedreigt.
De mens heeft zich meester gemaakt van krachten die in de schepping verborgen liggen, maar wij zijn niet in staat deze te beheersen.
Het feest van vandaag nodigt ons uit de Heer te volgen op zijn weg van nederige dienst, en te verzaken aan de zelfzucht waartoe wij geneigd zijn. Laten wij ons in onze geloofsbeleving door het mysterie van dit feest uitnodigen om onbevreesd met Jezus op weg te gaan. Met verbondenheid naar wie wij van dienst kunnen zijn ons laten leiden door de stem van de Vader, door het voorbeeld van Jezus, de volmaakte Zoon, in het licht van de Geest van liefde.
br. Gerard Mathijsen osb