Zondag 2 40 dagentijd 5 maart 2023
Abraham wordt geroepen om weg te gaan met achterlating van alles, Paulus roept op tot een onbevreesd voortgaan in het licht van Christus, het Evangelie neemt ons mee de berg op waar dit licht een ogenblik doorbreekt in al zijn heerlijkheid.
In het Evangelie hoorden we: “Dit is Mijn zoon, Mijn welbeminde, in wie Ik mijn welbehagen heb gesteld. Luistert naar Hem.” (Mt, 17, 6)
De drie synoptische evangelies zijn eensgezind in de beschrijving van dit hoogtepunt in het leven van Jezus, dat voor Hem een uniek moment zal zijn geweest, een zwaar geladen moment ook: de ontmoeting met Mozes en Elia, twee grote getuigen van het verbond tussen de eeuwige en de mensheid,; zij staan Jezus ter zijde, flankeren zijn persoon en bevestigen met hun gezagvolle aanwezigheid zijn missie; de openbaring van zijn heerlijkheid aan zijn uitverkoren volgelingen, Petrus, Jacobus en Johannes, ongetwijfeld om hen bestand te doen zijn tegen de grote beproeving van hun geloof als zij straks zullen worden overrompeld door zijn ontlediging, en bovenal de woorden uit de wolk, die zijn verheven natuur en zijn zending openbaren,, waarin als het ware de geloofsbrieven van Jezus worden geopenbaard, zoals dat ook al het geval was bij de doop in de Jordaan, en zoals in het Vierde Evangelie bij het laatste optreden van Jezus voor zijn Lijden de stem uit de hemel zal getuigen. “Niet om Mij was die stem, zegt de Heer daar, maar om u.” Zo mogen we ook hier begrijpen dat de woorden van de Vader- hoezeer ze ook troostend en bevestigend waren voor de Heer zelf-, vooral zijn uitgesproken voor de omstanders, voor de hoorders, voor ons. Het gebeuren op de hoge berg, [was het de Thabor, laten we het daar maar op houden], is voor allen die Jezus willen volgen op zijn weg een helder licht, een bemoediging en een bevestiging in het geloof in zijn persoon en zijn zending.
Het evangelie van de verheerlijking van de Heer, heeft elk jaar zijn plaats in onze tocht naar Pasen. Bovendien is aan het gebeuren van de gedaanteverandering de transfiguratio μεταμορφωσις een van de grote liturgische feesten in de liturgische jaarkrans gewijd, dat wij op 6 augustus vieren. Het is een bijzonder ervaringsmoment dat de drie apostelen de diepere werkelijkheid van Jezus laat zien en te verstaan geeft. Door mens te worden en te midden van de mensen te verblijven heeft de Heer zich ontledigd. Paulus zegt in zijn brief aan de Filippenzen: “Hij heeft zich niet willen vastklampen aan de gelijkheid met God: Hij heeft zich van zichzelf ontdaan en het bestaan van een slaaf aangenomen… Hij heeft zichzelf vernederd, Hij werd gehoorzaam tot de dood, tot de dood aan een kruis.”(Fil 2,6-8). Wij zijn met zo’n boodschap vertrouwd. De apostelen van de Heer waren het nog allerminst. Zij waren de wonderdoener gevolgd, de man voor wie geen grenzen bestonden, die machtig was in werk en woord, die hongerigen voedsel gaf, zieken genas en doden opwekten. Die hun wereld zou veranderen, hun land bevrijden, hun leven verbeteren en gelukkig maken. In werkelijkheid heeft Jezus een nog moeilijker taak: Hij moet hun harten bekeren, hen bereid maken zijn weg te gaan. En hen doen begrijpen dat dit niet de weg van een Harry Potter, maar de weg van de nederige dienaar, de weg van het kruis.
Om hen daarvoor enthousiast te krijgen, om hen te bemoedigen niet terug te schrikken voor het inderdaad afschrikwekkend van de kruisweg die Hij binnenkort zal gaan, terwijl ook zij door veel lijden heen zullen moeten gaan vindt vandaag, op het hoogtepunt van zijn levensweg deze ontmoeting plaats. Waar de hemel openscheurt en Hem, de Geliefde Zoon van de hemelse Vader laat baden in het ongeschapen licht, en waar de stem van de Vader zich laat horen: “Dit is Mijn zoon, Mijn welbeminde, in wie Ik mijn welbehagen heb gesteld. Luistert naar Hem.”
Ja, de apostelen hebben van deze rabbi van Nazareth goed begrepen: Hij wijst hen de weg ten leven, Hij leert hen Gods weg te gaan, een weg die leidt naar heelheid, vrijheid en geluk. Langs die weg zullen zij een geluk bereiken wat geen oog heeft gezien en geen oor gehoord, en wat in geen mensenhart is opgekomen (1 Kor. 2,9). Maar zij hebben nog niet begrepen wat het gaan van deze weg zal kosten. Om hen te winnen voor dit avontuur doet Jezus hen nu een glimp van Gods geheime plan ontwaren zoals Paulus dat later in de brief aan de Korintiërs beschrijft; Hij bemoedigt hen en de stem van de Hemelse Vader uit de wolk spoort hen aan om zich toe te vertrouwen aan het goddelijk bestuur. Geliefde zusters en broeders, wat is het heerlijk om dit mysterie van de transfiguratie te beschouwen! Het overtreft in zijn onvoorstelbare schoonheid inderdaad al onze verwachtingen. De eeuwen door is het een geliefd onderwerp van contemplatie geweest voor heilige zielen. Wie in Griekenland de wondere kloosters van de Meteora heeft bezocht weet dat het grootste en oudste klooster aan dit mysterie is toegewijd. Het werd in 1340 gesticht door de heilige Athanasius de Meteorites. Heel geliefd is het feest van de Transfiguratie op de berg Athos. Op de top van die berg is een heiligdom waarnaar ieder jaar op de feestdag van de metamorphosis velen de pelgrimage naar de top wagen om daaar de eucharistie te vieren. Wij mensen zoeken het licht, wij worden erdoor aangetrokken zoals insecten worden aangetrokken door het vuur in de nacht. Het is goed om te beseffen dat dit licht ons aantrekt opdat wij luisteren, luisteren en volgen, volgen met geloof en vertrouwen. De noodzaak van het lijden, het lijden van Jezus, het lijden van een kind, het onmetelijk lijden overal in de wereld de tijden door, is voor ons niet te peilen. We hebben er geen antwoord op. We kunnen ons verharden en het bestaan van God weren uit onze denkwereld, wij kunnen ook opzien naar de lichtende gestalt in het Evangelie van deze dag, Hem geloof schenken en bidden om de kracht tot overgave. Luisteren naar God, is dat niet de beste manier om te bidden? We kunnen bidden met eigen woorden. Dat is natuurlijk uitstekend en ook nodig. Wij kunnen gebeden ontlenen aan de traditie, de liturgie. Maar misschien is de allerbeste, de meest rechte weg, de weg naar binnen die van inkeer, het stil maken in onszelf om te luisteren naar wat de Heer zegt, vraagt, aanbiedt. Het Evangelie vertelt dat na de buitengewone ervaring, als de leerlingen nog op de grond liggen, Jezus naar het toekomt, hen aanraakt en zegt: “sta op en wees niet bang”. \in zijn boodschap voor de 40 dagentijd wijdt paus Franciscus hier een opmerkelijke overweging aan die ik u graag meegeef. “Toen zij hun ogen opsloegen zagen zij niemand meer dan alleen Jezus.” …Niet vluchten voor in een godsdienstigheid die bestaat uit bijzondere gebeurtenissen, suggestieve ervaringen, uit angst de werkelijkheid met haar dagelijkse inspanningen, haar rauwheid en tegenstellingen onder ogen te moeten zien. Het licht dat Jezus de leerlingen toont, is een vooruitlopen op de heerlijkheid van Pasen en daar moeten wij heengaan. “Hem alleen” volgend.” De paus wijst op de weg van de 40 dagentijd en op die van het synodale proces met eenzelfde doel nl. een persoonlijke en kerkelijke gedaanteverandering. Daartoe dienen wij de stem van de Vader te gehoorzamen: “luistert naar Hem”!” Hoe luisteren wij naar de Heer? Op tweeërlei wijze: wij horen zijn stem in de Schrift, in de lezingen die de kerk ons aanreikt in de liturgie., en de Heer spreekt tot ons in de broeders en zusters vooral door het zien van de geschiedenis van diegenen die hulp nodig hebben, en via het luisteren naar de broeders en zusters in de kerk. Het is een aansporing om, als wij de berg afgaan, ons in de nabijheid van de Heer te weten, naar zijn stem te blijven luisteren in ons leven van alledag, en te geloven dat wij door de moeilijkheden en het kruis zijn heerlijkheid zullen mogen bereiken. Iedere eucharistieviering geeft ons daarvan een voorsmaak.
Br. Gerard Mathijsen os