Cadv1 2021 Jer. 33,14-16; 1Tess. 3,12-4,2; Lc. 21,25-28 +34-36
Wij beginnen vandaag zoals gezegd een nieuw liturgisch jaar. Een nieuw begin, wie droomt daar niet van in deze turbulente tijd. Een nieuw begin waarin iedereen op adem kan komen, waar verhitte geesten door een koele bries tot bezinning komen en confrontatie plaats maakt voor samen zoeken hoe allen een menswaardige toekomst te geven.
Maar vooralsnog lijkt het daar niet op. Er is sprake van een onstuimige zee om het met de taal uit het evangelie te zeggen. Dat 21e hoofdstuk van Lucas waar wij een klein gedeelte van hoorden, geeft veel herkenning. Ook de jonge kerk waar Lucas zijn evangelie voor schreef, verkeerde in zwaar weer. Politiek zowel als religieus. De wereld stond voor menigeen op zijn kop. Jerusalem was verwoest en de relatie tussen de Joodse gemeenschap en de leerlingen Ja Hij is prachtig van Jezus die een eigen weg waren gegaan, stond zwaar onder druk.
Crisis, het is van alle tijden. De namen verschillen op zijn tijd, maar onrust en agressie, zij lijken steeds weer deel uit te maken van de dagelijkse agenda. Je zou er moedeloos en gedeprimeerd van kunnen worden. ‘Heer, wordt het ooit nog wat met dat koninkrijk van u?’ schreef een bekend schrijver midden vorige eeuw.
Maar crisis of niet, wij maken vandaag een nieuw begin met de eerste zondag van de advent. Die jaarlijks terugkerende liturgische cyclus is een groot geschenk. Wij hebben dat misschien niet altijd in de gaten, maar hij kan ons behoeden voor een wegzinken in pessimisme en moedeloosheid. Wij worden opgenomen in een groot verhaal dat bij alle falen en verdwalen steeds weer kracht schenkt om niet op te geven, maar te speuren en attent te zijn op tekenen van hoop, die uitnodigen tot volharding, tot bekering ook en tot inzet voor een wereld waar de chaos bedwongen is en het visioen van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde handen en voeten krijgt.
Dat nieuwe begin markeert de opgang naar Kerstmis, feest van een geboorte die een belofte in zich draagt. Geldt dat trouwens niet voor elke geboorte?
Maar zijn wij klaar voor dat nieuwe begin? Of zijn we zo verlamd of zo verstrikt geraakt in een onherbergzame wereld, dat we het geloof en de hoop op een nieuw bestaan hebben opgegeven? Als we om ons heen kijken, dan is zo’n reactie niet onbegrijpelijk. Maar toch.
De Schrift, dat boek van ons geloof, dat verhaal over het reilen en zeilen van onze voorouders in het geloof, heeft weet van heel veel crisis situaties. En altijd waren er die afhaakten, die het niet meer zagen zitten. Je vindt ze in ons familiealbum terug, maar er is ook een andere groep. Mensen die in de crisis, in de ballingschap, het geloof in Gods toekomst met onze aarde hebben bewaard en de lange weg zijn gegaan dwars door de woestijn, uitziend naar het land in de verte.
Zijn wij daar in de crisis van dit moment ook toe in staat? Durven wij er in geloven dat deze ogenschijnlijk uitzichtloze situatie ook de mogelijkheid biedt voor een nieuw begin?
Het evangelie van vandaag spreekt over de ineenstorting van een wereld, maar maakt ook melding van een oproep tot ommekeer en tot de kop niet in het zand steken, maar het hoofd opheffen, waken en bidden.
Het hoofd opheffen om goed te kijken en te zien wat de gegeven situatie van ons vraagt, welk evangelisch appèl ervan uitgaat. Het begint met goed kijken, met attente aandacht om te leren onderscheiden welke pijn, welke agressie, welk verdriet, er schuil gaan achter deze verscheurde en verscheurende wereld, maar laten we ook aandachtig en onbevangen speuren welk verlangen en welke hoop er verborgen liggen in deze duisternis.
Het hoofd opheffen, niet bij de pakken neerzitten, maar met aandacht en vastberaden de weg zoeken die ons allen toekomst geeft. Dat is de weg van het geloof, een weg die in het evangelie van vandaag met twee woorden wordt gekarakteriseerd: waakzaamheid en gebed.
Waakzaamheid, dat is heel iets anders dan op de vuist gaan met elkaar. Het is het leven zoals het is met open vizier tegemoet treden, ja met een blik die naar leven speurt. En dat niet alleen voor jezelf, maar voor heel die wereld die God zo lief is. Er wordt momenteel op tal van plaatsen in twee kampen gedacht en geleefd, dichtbij en veraf. Of het nu gaat om covid, het klimaat, de opvang van vluchtelingen en asielzoekers, het synodaal proces of wat dan ook, overal tref je voor- en tegenstanders.
Waakzaamheid is geen vorm van wit en zwart denken, maar een houding die insteekt op ware onderscheiding. Waakzaamheid is ook geen zaak van heftige protesten, al zijn die soms misschien nodig. Waakzaamheid heeft in het evangelie van doen met stille en volgehouden aandacht zoals je stil de vlucht van een vogel volgt om te zien waar hij heen vliegt. Waakzaamheid, je moet er stil voor worden, anders kijk je met een beslagen bril en zie je de werkelijkheid met een vertekende blik en trek je verkeerde conclusies. Waakzaamheid om kleine tekens van leven te ontdekken, uitbottende loten, die onze zorg verdienen om de boom des levens tot wasdom te laten komen.
De Heer maant vandaag niet alleen tot waakzaamheid maar spoort ook aan tot bidden. Bidden, dat was en is een vertrouwd woord en de eeuwen door is het gebed voor velen in tijden van nood een hulp en medicijn geweest. Gebeden, ze zijn er in vele toonaarden, het psalmenboek getuigt ervan. De schreeuw van de verdrukte of radeloze mens. Maar bidden is niet enkel spreken, meer nog is het luisteren. Het oor van je hart te luisteren leggen om de hartslag te kunnen horen van nieuw leven dat zich in het duister aandient, zoals Jezus zelf een leven lang gebeden en gewaakt heeft om die stille stem te horen en er gehoor aan te geven met inzet van heel zijn bestaan.
Weest waakzaam en bidt opdat wij niet toegeven aan angst en agressie, maar oog krijgen voor het nog niet geziene, voor het onooglijk begin, Gods komst in ons bestaan, zo weerloos en kwetsbaar als een mensenkind dat om een thuis vraagt en ons een thuis belooft, een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. AMEN.
abt Thijs Ketelaars