Dan. 7,9-10+13-14; 2Petr. 1,16-19; Mc. 9,2-10
Feesten zijn er in soorten, zowel in het profane als in het kerkelijke leven. In de burgerlijke maatschappij krijgt een bruiloft meer stippen dan een verjaardagspartijtje of het slagen voor een examen. En Pasen en Pinksteren staan in de kerk hoger op de schaal dan de doop van Jezus of de aankondiging van de Heer.
Het feest van vandaag moet het op de liturgische kalender stellen met de aanduiding derde orde. Je hoeft geen kenner te zijn om te vermoeden dat het niet het niveau heeft van de gouden medaille. Het staat een paar trappen lager.
Maar die categorieën en trappen zijn allemaal mensenwerk en doen niet altijd recht aan de werkelijkheid. Het feest van de gedaanteverandering van de Heer brengt een heel bijzonder moment in het leven van Jezus in beeld. Niet voor niets komt het verhaal in drie van de vier evangelies voor.
In de Oosters orthodoxe kerken behoort het zelfs tot de hoogfeesten. Op de berg Athos gaat het zelfs gepaard met een wake die de hele nacht duurt. De monniken zien in de transfiguratie van de Heer als in een spiegel. Heel hun ascese is er op gericht deel te mogen krijgen aan die herschepping, aan die gestalte van de nieuwe mens, bevrijd van alle duisternis en dood.
En nu wij vandaag getuigen mogen zijn van de tijdelijke professie van broeder Gerard Labeur, worden wij uitgenodigd die stap op het monastieke pad te bezien in het licht van dit feest.
Gedaanteverandering van de Heer heet het feest op de Nederlandstalige liturgische kalender. We zien Jezus daarboven op de berg van gedaante veranderen. Heel zijn persoon komt in een schitterend licht te staan, wordt Licht. Licht van Licht.
Marcus vertelt ons wanneer het precies gebeurde en die context moeten we niet uit het oog verliezen. Anders zien we het gebeuren misschien in het verkeerde licht en trekken we verkeerde conclusies.
Zes dagen later nam Jezus Petrus en Jacobus en Johannes met zich mee en leidde hen een hoge berg op. Wat is er die zes dagen daarvoor dan wel gebeurd, dat die hier zo uitdrukkelijk genoemd worden? Toen vond er een gesprek van Jezus met de leerlingen plaats, waarbij hij hun de vraag stelde wat er onder de mensen zo al over hem werd verteld, wie was hij? Die vraag diende als een opstap zoals dat wel vaker in een gesprek het geval is. Je wilt niet direct met de deur in huis vallen. Maar daarop volgde de vraag: ’ En jullie, wie zeggen jullie dat ik ben?’ Petrus, haantje de voorste had daarop het antwoord gegeven: ‘U bent de Christus.’ Dat was een perfecte geloofsbelijdenis. Maar what is in a name? Uit het vervolg bleek dat Petrus en Jezus daar een heel andere inhoud aan gaven. En het liep uit op een confrontatie zoals er geen andere in het evangelie voorkomt. Zo ging dat toen en zo gaat het ook nu nog wel eens, als we het over de inhoud van ons geloof hebben. Petrus droomde van een Christus zonder kruis, van een Messias zonder strijd en pijn. En Jezus hielp hem uit de droom, maar Petrus had het er moeilijk mee, en we mogen er misschien aan toevoegen: wie niet? Niemand van ons zit op het lijden te wachten. Dat geldt trouwens ook voor Jezus. Maar die had gaandeweg in zijn leven en in het stille gebed dat hij vaak in de nacht verrichtte, voorvoeld en ontdekt, dat trouw aan het leven, trouw aan Gods Naam, trouw aan Gods koninkrijk, je voor een vuurproef stelt. Tegenkanting, lijden en de dood aanvaarden als dat de enige mogelijkheid is om trouw te blijven aan je roeping, aan je bestemming en aan die nieuwe hemel en nieuwe aarde.
Petrus en zijn medeleerlingen hadden nog een hele weg te gaan vooraleer ze bij machte waren ja te zeggen op die weg.
En dan neemt Jezus Petrus, Jakobus en Johannes zes dagen later mee op een hoge berg. De berg, dat is in de Schrift meer dan een louter geografische aanduiding. Dat is de plek waar God zich, ver van het rumoer van alledag, laat ontmoeten. We gaan de hoogte op en we verkeren in de ijle lucht, waar het leven zich anders vertoont. En daar, zo hoorden we in het evangelie, werd Jezus van gedaante veranderd. Let wel, dat was geen show die door hem werd opgevoerd. Wij worden hier op de hoogte deelgenoot van een moment in Jezus’ leven waar dood en duisternis geen greep meer op hem hebben. Hij wordt in licht gekleed, opgenomen in de heerlijkheid van de Vader. Zo verschijnt hij op de berg aan de leerlingen, omdat hij de dood innerlijk heeft aanvaard en door niets of niemand meer wordt gebonden om zich in liefde te geven, trouw aan de weg.
En Mozes en Elia, de representanten van wet en profeten omgeven hem. Zij zijn met Jezus in gesprek en waar zou dat anders over gaan dan over de weg die hij te gaan heeft? Zij hebben er weet van, uit eigen ervaring. En het is met hun woord als kompas dat Jezus de weg gaat.
Maar de vrienden die zijn meegenomen de berg op, om hen te sterken, worden door het gebeuren overrompeld en Petrus, ook hier weer haantje de voorste, slaat ook hier de plank mis. Bouwen van tenten is hier niet aan de orde, maar eerder het leren kijken en ervaren wat de weg is naar het licht.
Monniken hebben de eeuwen door een zwak gehad voor deze episode uit het evangelie. Van hen mag dit feest vier sterren krijgen. Want zij herkennen er hun eigen verlangen in om herboren te worden tot Paasmensen, de dood voorbij.
Maar eer het zover is, is er een hele weg te gaan. In het spoor van Jezus zijn wij dagelijks in gesprek met Mozes en Elia, met wet en profeten, en oefenen wij ons tijdens de lectio om het woord te horen dat ons deze dag oproept om op te staan en de weg van het leven te gaan. Een weg van loslaten en achterlaten, van zich niet vastklampen en niet vastgrijpen, maar afleggen wat ten dode is om bekleed te worden met de mantel van Licht en zo met een gezuiverd hart in onze oude wereld een teken van hoop te zijn, een nieuw begin van leven. Amen.
Abt Thijs Ketelaars