ALLERHEILIGEN 2022 Apok. 7,2-4.9-14; 1Joh. 3,1-3; Mt. 5,1-12a
Een kleine maand geleden hebben wij op 7 oktober het hoogfeest van kerkwijding mogen vieren. Dat is steeds weer een sterk moment om dankbaar te gedenken dat wij de weg van het leven niet alleen gaan. Wij maken deel uit van een bouwwerk van levende stenen, die samen het lichaam van Christus vormen, elkaar dragend en dienend tot opbouw van een gemeenschap waar mensen samen tot hun bestemming komen.
Vandaag aan het begin van de maand november voegt het hoogfeest van Allerheiligen zich met een heel eigen accent in de opbouw van die levende gemeenschap. De oorsprong van dit feest kent een heel andere achtergrond dan het feest van kerkwijding, maar beiden beogen zij het volk van God op te bouwen tot een tempel, een gemeenschap waar Gods naam wordt grootgemaakt in dankzegging en dienstbaarheid.
Het verhaal van ons geloof gaat over een beloofd land en over een stad op de berg of over een groot gastmaal. Dat zijn geen beelden die direct passen bij het individualisme van onze tijd. Integendeel, zij tonen ons dat wij als mensen geroepen zijn tot een levend verband. Dat wordt van onverwachte zijde onderstreept en gesteund nu de moderne wetenschap meer en meer tot de bevinding komt dat ons aards bestaan één groot netwerk is, waar alles met alles samenhangt, van het kleinste tot het grootste. Sterker nog, waar geen rekening wordt gehouden met dat zichtbare en onzichtbare netwerk, ja, waar het wordt geschonden of geschaad, gaat dat ten koste van het leven vaan ons allen. De ontwrichting van ons aardse huis is heden ten dage reden tot grote zorg.
Mens zijn vraagt weliswaar om een heel persoonlijke inzet, maar het staat of valt ook met de hulp en betrokkenheid van anderen. Dat begint al bij de geboorte, waar de ene verbinding wordt doorgesneden om plaats te maken voor een netwerk van andere verbindingen. En zo gaat het door al de dagen van ons leven, op fysiek maar ook op geestelijk vlak. En ook daar geldt, die twee staan niet los van elkaar.
Wij vieren vandaag het hoogfeest van Allerheiligen. Wij vieren een ontelbare menigte van mannen en vrouwen die in de loop vaan de geschiedenis elk op een bijzondere wijze hebben bijgedragen aan het verstevigen en vitaliseren van het netwerk van ons menselijk bestaan. Zijn deden dat elk op hun unieke wijze, maar het geschiedde tot opbouw van de grote mensenfamilie die God voor ogen staat sinds de schepping van de wereld. Misschien waren het eenzaten zoals Isaac van Ninive of misschien waren het aanjagers zoals Martin Luther King maar allen waren knooppunten die het grote netwerk van Gods volk hebben gestut en gesteund. En die knooppunten zijn niet met hun dood verdwenen of afgestorven. Nee, juist omdat zij zich in het netwerk hebben gevoegd blijft hun bijdrage bestaan, leveren zij nog steeds vitaliteit, energie en inspiratie.
Allerheiligen, een netwerk van mensen van allerlei slag en soort, mensen ook die leefden in heel verschillende tijden en omstandigheden. Maar zoals gezegd, wanneer je je laat voegen, je plaats inneemt in het grote lichaam van Christus lever je een bijdrage die veel groter is dan het kleine moment van je levensdagen. In dat levende lichaam van Christus gaat niets verloren en het trotseert de tijd, omdat het verbonden is met het hoofd die leven en dood, dood en leven met elkaar verbindt en overstijgt.
Allerheiligen , het waren en zijn mensen zoals als wij. Met hun hebbelijkheden en ook met hun gebreken, maar op de plaats waar zij geroepen zijn hebben zij alles gegeven dat in hun vermogen lag. Zij hebben met Christus ontdekt waar hun roeping lag en daaraan hebben zij zich gegeven met al hun krachten. En zoals in het netwerk van de humus die onze aarde voedt een veelvoud van organismen aanwezig is, grote en kleine, velen onzichtbaar en anderen met de kop boven het maaiveld, zo geldt dat ook voor Gods heiligen. Velen hebben de heilige kalender nooit gehaald en zullen hem nooit halen, het zijn stille werksters en werkers die niet of nauwelijks opgemerkt worden, maar zonder wier bijdrage het grote netwerk snel uit elkaar zou vallen en afsterven. Misschien hebben ze ook maar kort geleefd, te kort in onze ogen, maar ze hebben als die vele microben en bacteriën, als de vele schimmels met liefde hun dienstwerk verricht voor het welzijn van allen. En dan zijn er de grote bomen die al van verre zichtbaar zijn. Zij zijn niet meer dan de onzichtbare medewerkers hoe groot ze ook zijn of hoe mooi. Zij hebben hun onvervangbare plaats in het grote geheel, maar verschillen daarin niet van hun kleine broeders en zusters.
Allerheiligen, een dag om dankbaar te gedenken dat wij opgenomen zijn in een grote gemeenschap waar elk zijn taak en plaats heeft ten dienste van de grote mensenfamilie. Een dag ook om ons op te trekken aan die vitale leden van het netwerk en ons de vraag te stellen waar onze plek is, waar mijn plek is. Als kleine gemeenschap binnen het grote geheel, maar ook als enkeling binnen de kleine en grote familie waarvan wij deel uitmaken. Wat is de plek van onze monastieke communiteit binnen het lichaam van Christus, en hoe vervullen wij die in deze tijd? Zijn wij die verborgen aardworm die in gebed en stilte het afval verteert en omzet tot vruchtbare aarde of zoeken wij het in praktijken en daden die niet passen bij onze plek? En welke is mijn plek als enkeling binnen de communiteit? Zoek ik het hogerop omdat het verborgen werk van alledag niet interessant is of mij niet in de kijker plaatst? Moge het feest van vandaag ons onze roeping nieuw doen verstaan en met hart en ziel er gehoor aan geven tot opbouw van de grote mensenfamilie die God zo ter harte gaat. AMEN.
Abt Thijs Ketelaars