Nieuws

Dierbare zusters en broeders, 

Hoe kruipen wij door het oog van de naald? 

In onze samenleving hebben wij vandaag de dag  mogelijkheden om het leven te faciliteren en te veraangenamen, die vroeger ongekend en ondenkbaar waren. Ze zouden het leven zoveel mooier kunnen maken, maar het lijkt soms of de mensen deze vooral gebruik om het elkaar lastiger te maken. Op internationaal, landelijk en zelfs plaatselijk niveau zijn er geschillen en moeilijkheden. Zo is het in ons rijke Westen en in veel andere landen is het nog schrijnender, en kost het talloze levens. Met de leerlingen van Jezus kunnen wij ons afvragen: “Wie kan er nog gered worden?” 

In het evangelie van deze zondag waarschuwt Jezus ons voor de gevaren van rijkdom. Voor de leerlingen was dit gevaar niet zo vanzelfsprekend. Als de rijken niet gered kunnen worden, vragen ze zich af: “Wie kan er dan gered worden?” In het Oude Testament werd rijkdom vaak voorgesteld als een zegen van God. De oude patriarchen waren door God gezegend en  rijk. Tegelijkertijd werd armoede vaak voorgesteld als het resultaat van luiheid, verwaarlozing, of onverstand. In Israël kende in het verleden een samenleving waarin bijna alle mensen op elkaar betrokken waren en leefden in een uitgebreid familieverband, totdat een grotere rijkdom voor sommigen en grotere armoede voor anderen verschillen deed ontstaan.  De mensen groeiden uit elkaar. Archeologen bevestigen dat waar eerder rijk en de arm hun woningen broederlijk in elkaars buurt hadden staan, er nu afzonderlijke wijken ontstonden voor rijken en voor armen. Wijze mannen en profeten namen de verdediging van de arme mensen van het land op zich, tegen degenen die heel vaak rijk werden ten koste van de minder gelukkigen. Rijkdom gold niet langer als een zegen van God en armoede als een straf voor zonde door luiheid en verwaarlozing. Voor de profeten zijn het nu de armen, die door God gezegend zijn en door hem bemind. Rijkdom is niet langer een geschenk van God. Als grootste goed geldt niet langer de goederen van de aarde, goud en zilver, maar, zo leerde de eerste lezing ons, intelligentie en wijsheid. En Jezus zal hetzelfde zeggen: “Wee jullie rijken (Lc. 6/24) … Omdat het moeilijk is voor degenen die rijkdom hebben om het Koninkrijk binnen te gaan … 

Het is gemakkelijker voor een kameel om door het oog van een naald te gaan dan voor een rijke om het Koninkrijk van God binnen te gaan.” In deze woorden, hard voor de rijken, heeft Jezus zeker in de eerste plaats  harteloze rijken voor ogen, mensen die niets van hun bezit willen delen. Kijk naar de rijke man die vandaag naar Jezus toekomt. De Heer veroordeelt hem niet, maar hij heeft medelijden met hem, want zijn rijkdom verhindert hem Jezus te volgen op het pad van armoede met het oog op het Koninkrijk , op het pad van overgave aan Gods Voorzienigheid, om afstand doen van het bezit zoals de Heer vraagt ​​van degenen die hij roept om hem te volgen bij het verkondigen van het goede nieuws. Jezus vraagt niet aan alle mensen ​​om op zo’n manier afstand doen van alle bezit. Er zijn graden. Men kan Christus volgen, zijn discipel zijn, terwijl men een huis, akkers, man of vrouw en kinderen bezit. Jezus keurt ook goed dat Zacheüs slechts de helft van zijn bezittingen aan de armen offert. Zijn vrienden in Bethanië Lazarus, Martha en Maria waren beslist niet arm in hun gastvrij huis; toch noemt Jezus hen zijn vrienden. Wat Jezus afkeurt, is de rijkdom die tot slaaf maakt, die iemand vervult van nodeloze zorgen, die het hart sluit voor de ander. Hij keurt dwaze rijkdom af, rijkdom die tot zonde leidt, rijkdom verworven ten koste van de armen, van slecht betaalde arbeiders. 

Toch is zelfs eerlijk verworven rijkdom een reëel gevaar: geld heeft altijd de neiging om ons te domineren, om de plaats van God in te nemen. Zeggen dat het voor een rijk persoon moeilijk is om het Koninkrijk binnen te gaan, houdt in dat de armen gemakkelijker daar binnen kunnen  komen. Daarin ligt de ware betekenis en de ware wijsheid van dit pessimisme van Jezus tegenover rijkdom, de reden voor de strengheid van zijn woorden tegen de rijken. Het is geen onvoorwaardelijke veroordeling van alle bezit, evenmin een zaligverklaring van alle armen, maar het stelt niettemin als ideaal van het christelijk leven het afstand doen van de goederen van deze wereld voor. Dit is ook de reden waarom de Kerk door de eeuwen heen altijd het religieuze leven heeft goedgekeurd en aanbevolen en dat ze altijd gehoor geeft aan de oproep van Jezus om afstand te doen van elk bezit: “Ga, verkoop wat je hebt, geef – aan de armen, kom dan en volg mij”.  

Je kunt je machteloos voelen door de grootte van de problematiek. Maar ik denk dat dit niet de bedoeling is. 

Het evangelie is een blijde boodschap. God vraagt niet het onmogelijke.  We mogen blij zijn met de goede dingen van het leven. We mogen gelukkig zijn als we   een fijn huis hebben, als het leven ons toelacht en   mooie mogelijkheden biedt. Maar we moeten de ogen niet sluiten voor de noden om ons heen, we moeten   niet blind zijn voor onrecht, en er zeker niet van profiteren, maar naar mogelijkheid moeten wij bijdragen aan een betere wereld. Dat kan ieder van ons maar voor een heel piepklein stukje, maar als we dat samen doen dan groeit er iets moois. Zou daarin geen wijsheid te vinden zijn, en zullen wij zo straks niet de eeuwige rechter onder ogen durven komen? Met Gods hulp is  een betere en een meer gelukkige wereld mogelijk. Daarvoor willen wij danken en daarom willen wij bidden. Samen hebben wij deel aan de eucharistische gave. De Heer komt naar ons toe op de meest bescheiden en verborgen manier. Maar als wij Hem ontvangen in een goede gesteltenis dan werkt Hij wonderen in ons uit. Dan kruipen wij door het oog van de naald, en dan mogen wij meebouwen aan het koninkrijk der hemelen dat groeit waar mensen aandacht hebben voor elkaar en niemand laten vallen. Laten wij daar met elkaar in geloven en samen voor bidden in deze viering. 

br. Gerard Mathijsen osb

Zondag 28 B  13 oktober 2024 

‘Als de ziel ziek is, heeft dat ook zijn weerslag op het lichaam’. Dat is een citaat uit de preek van vorig jaar op het hoogfeest van kerkwijding. Toen ging het over de zorgelijke staat van ons aardse huis, de schepping, en over de niet minder zorgelijke staat van de kerk, ons geestelijk thuis. Geen van twee lijkt dit jaar in een betere conditie te verkeren, integendeel. Het zou een reden kunnen zijn om de preek van vorig jaar te herhalen. Maar het lied waarmee wij deze feestdag begonnen tijdens de lezingendienst zette mij op een ander spoor. Daarom moet Zacheüs vandaag misschien in de boom blijven zitten.

Wij zongen in de vroege morgen het lied dat begint met de woorden ‘dit huis gereinigd en versierd’. En de laatste regel van het slotcouplet eindigt met de woorden ‘en maak ons tot uw heiligdom’. Wat bij het begin een simpel huis is, een stenen optrek, is aan het eind een heiligdom, niet van hardgebakken stenen, maar van vlees en bloed. Wij zongen immers ’maak ons tot uw heiligdom.

Daarmee is in een paar woorden gezegd dat het feest van kerkwijding niet gaat om een stenen gebouw, maar om een geloofsgemeenschap. Maar pas op, dat is misschien tekort door de bocht, want al die jonge mensen die op zoek zijn naar een woning weten maar al te goed, dat het almaar wachten daarop een aanslag is op de opbouw van een leefgemeenschap. En dat geldt ook voor de geloofsgemeenschap. Waar ze geen plek heeft om samen te komen, waar die wordt afgebroken, zoals in ons dorp nu het geval is, daar is het gevaar groot dat de gemeenschap ook verdwijnt. Of je daarvoor een heel grote kerk moet hebben, is een ander verhaal. Maar zoals de ziel niet kan bestaan zonder een lichaam, zo is het ook voor een geloofsgemeenschap zonder een huis. Die twee hebben elkaar nodig.

Maar nu terug naar het lied van hedenochtend. Het begon zoals gezegd met een stenen huis gereinigd en versierd en het eindigde met een heiligdom van levende stenen. Maar voor het zover is, moet er wel een en ander gebeuren. Het huis moet op orde zijn, want als het er een varkensstal is, komt er geen mens. Niet alleen de architectuur, maar ook de inrichting en de orde en netheid van een gebouw doen iets met een mens. Dat is niet allemaal om het even. Maar daarmee zijn we er nog niet, want als die kerk geen bezoekers krijgt, geen mensen die er iets, ja iemand komen zoeken, kan er geen huis uit levende stenen worden opgebouwd. En dat is toch waar het ten laatste om gaat: dat er een levend gemeenschap wordt opgebouwd, hier in dit huis. Een

gemeenschap die als ze de kerk verlaat staat als een huis, waar men elkaar weet te dragen en te dienen als het ene lichaam van Christus met zijn vele ledematen.

Maar hoe zal dat geschieden? Het lied vertelt het ons. Er is sprake van mensen die in dat huis “komen in lief en leed”. Dat huis wacht op ons, we zijn er welkom en het verwacht ons zoals wij zijn. Met onze vreugde en ons verdriet, met onze zorgen en onze dromen. Want dit huis is nog voor er iemand binnengaat een bijzonder gebouw. Iedereen kan er binnenlopen. Dat kun je bij een huisdeur niet doen, maar bij de kerk kan dat, en je vindt er altijd gehoor, hoe stil het er soms ook is.

Tegenwoordig is het zelfs te stil op veel plekken. Niet dat de Heer er niet zou zijn, maar wij mensen laten de deur links liggen en dan wordt het binnen stilaan een leeg huis waar geen ontmoeting meer plaats vindt. En juist daarvoor is het toch gebouwd. Dat wij in de kerk een plek hebben waar wij de Heer kunnen ontmoeten in zijn woord en aan de tafel waar je wordt genodigd. om vrienden te worden met hem en met elkaar, om tot een levende gemeenschap te worden opgebouwd waarin het leven wordt gevierd en gediend.

Wij komen in dit stenen gebouw dat aan de Heer is toegewijd om te worden opgebouwd tot een levende tempel, het lichaam van Jezus Christus. En die transformatie, die transfiguratie komt maar tot stand omdat niet alleen wíj naar dat kerkgebouw komen, maar omdat ook de Heer naar dit huis komt. ‘Wij komen hier in leef en leed’ zo zongen wij vanmorgen, maar we zongen ook ‘kom haastig, Here Jezus kom en maak ons tot uw heiligdom.’ Ja, er klonk zelf ‘dat Christus in ons midden zij’. Dat komen en die aanwezigheid van de Heer maakt van dit huis een bruiloftszaal. Hier wordt de bruiloft gevierd van God met de mensen, een verbond waar hemel en aarde elkaar raken. Het is de plek waar wij vieren dat God zich op leven en dood met ons verbonden heeft, voor goede en kwade dagen. In Jezus geeft Hij zich met huid en haar, met hart en ziel, tot aan zijn laatste ademtocht. Aan zijn tafel roept hij ons samen en breekt hij ons het brood en reikt ons de beker, tekens van een liefde die zichzelf niet telt en sterker dan de dood. En wie daarvan eet en drinkt, wordt van zijn Geest vervuld, wordt opgenomen in het lichaam van Christus. Waar dat aan ons geschiedt, wordt het lied vervuld waarin wij in de laatste strofe zongen “En laat eendrachtig samenzijn op ons gebed het amen zijn”. Moge dat ons op deze verjaardag ten deel vallen. AMEN.

Abt Thijs Ketelaars

Allerzielen in de Abdij van Egmond, op 23 oktober 2024, is voor het eerst een hele dag. Met boeiende sprekers als Cathelijne Verboeket-Crul, verpleegkundig specialist in hospice Demeter te De Bilt, en Marinus van den Berg, geestelijk verzorger aan menig sterfbed. En met inspirerende muziek van violiste Suzanne Groot en harpiste Ingrid Kuijper.
Overdag is er vanaf 10.30 uur een lezing in Benedictushof door Cathelijne Verboeket-Crul die over haar ervaringen in het hospice een boeiend boek schreef dat recentelijk is verschenen. Die lezing met gelegenheid tot vragen duurt tot 11.30 uur. Daarna is er alle gelegenheid voor een stil moment bij de herdenkingsboom die in mei in gebruik is genomen en waar velen een naam van hun dierbare achterlaten. In de middag is er een eenvoudige broodmaaltijd met koffie of thee.
Vanaf 14.00 uur spreekt Marinus van den Berg over zijn ervaringen met leven en dood. Tenslotte zal Leo Fijen vertellen over sterven en het laatste afscheid in een plaatselijke geloofsgemeenschap. Vanaf 17.00 uur is er soep met broodjes. Aanmelden kan hier.

Om 18.30 uur gaan we dan richting de Abdijkerk voor de liturgische viering van Allerzielen. Daar zal muziek zijn van Suzanne Groot en Ingrid Kuijper. En daar zullen de namen klinken van onze dierbaren die overleden zijn, afgelopen jaar, maar ook van langer geleden. Iedere naam is welkom en kan worden toegezonden aan: info@abdijvanegmond.nl.

Deelname aan de gehele dag kost 25 euro. Aanmelden kan hier

Meedoen aan de kerkelijke viering is voor iedereen vrij toegankelijk. Na de viering is er koffie of thee in de Benedictushof.

Vervoering en verdriet, heldere ogen en een duistere blik ze ontbreken geen van allen in de lezingen van deze zondag. Heel het leven komt er aan bod met zijn hoogten en diepten. Het kleine fragment uit het boek Genesis verhaalt ons over de droom van elk mensenkind. Dat je niet alleen door het leven hoeft te gaan, maar er iemand is die met je meegaat, ja die met je deelt. Die samen met je optrekt als een van God gegeven geschenk en roeping. Zo staat het geschreven op die eerste bladzijde van het geloofsverhaal. Onze vaders en moeders hebben het doorverteld en opgetekend als het innerlijk kompas van hun leven. Een heilige overtuiging, een goddelijke belofte.

Wij herkennen dat verhaal allemaal, zelfs als het in ons leven mogelijk heel anders is gelopen. Of het nu goede of kwade dagen zijn, het oude verhaal blijft spreken en zegt nee tegen alle vereenzaming en vervreemding. Daartoe is een mens niet geroepen.

De Schrift is kostbaar, omdat zij ons temidden van alle vallen en mislukken blijft spreken van een ander perspectief, van een weg ten leven. Kostbaar is de Schrift ook, omdat zij ons laat zien hoe mensen met die roeping en die opdracht hebben geworsteld. Want het leven is niet alleen een mooie droom , het is ook een weerbarstige en soms harde leerschool. Wat blijft er dan over van die droom, hoe ermee om te gaan?

Ook daarover doet de Schrift zijn verhaal, en dat maakt het niet alleen tot een eerlijk, maar ook tot een ogenschijnlijk tegenstrijdig boek. Wat op de eerste pagina klaar en helder lijkt, wordt gaandeweg een aangevochten verhaal. Want wat te doen als het anders loopt en de gedroomde eenheid tot een nachtmerrie wordt, een vechtpartij of een sprakeloos verzinken om geschonden vertrouwen?

Naast dat hooggestemd verhaal van het begin treffen we in de Schrift ook passages waarin het gaat over echtscheidingsprocedures en regels die handelen over hertrouwen. Hoe die twee met elkaar te rijmen? En is dat dan allemaal Gods woord? Ja, dat is alles Gods woord, dat in onze kronkelige mensengeschiedenis met ons meegaat. Dat afdaalt tot de diepten van het menselijk bestaan, de tweede lezing mediteert daarover.

In het evangelie van vandaag wordt door de Farizeeën met Jezus een discussie gevoerd. Daar komt de spanning tussen droom en werkelijkheid in alle hevigheid aan het licht. Tegelijk horen we in die discussie hoe verschillend er met het leven wordt omgegaan op grond van dezelfde Schrift. Beide partijen beroepen zich op de Schrift en toch liggen hun zienswijzen ver uit elkaar.

“ Staat het een man vrij zijn vrouw te verstoten?” Wie een gesprek zo begint, zit al heel gauw in een welles nietes discussie en daarmee in een heilloze confrontatie. Het leven is te gecompliceerd om met een simpel ja of nee problemen op te lossen.

In de vraag van de farizeeën vinden we niets terug van de worsteling van het leven. Alleen de dominante positie van de man klinkt erin door, de vrouw wordt hier helemaal geen rechten toegekend. Voeg daar nog bij dat de vraag eigenlijk gesteld wordt om Jezus te vangen en het wordt duidelijk dat heel de discussie iets heel anders beoogt. Het gaat hier helemaal niet om het geluk en heil van mensen. Het gaat om machtsposities veilig te stellen en daartoe wordt een duister spel gespeeld met behulp van hete hangijzers in het leven van alledag.

Jezus laat zich door dat misbruik van woord en gesprek niet van de wijs brengen. Hij gaat de discussie niet uit de weg, maar voert haar wel terug naar het hart van de vraag. En daar valt voor ons als kerk vandaag veel van te leren. Want de handelwijze van de farizeeën is ons ook niet vreemd.

Wanneer wij heden ten dage in de kerk geconfronteerd worden met vragen omtrent huwelijk, scheiding en hertrouwen, dan hebben wij in de Schrift een kostbaar getuigenis dat ons laat zien dat de geloofstraditie weet dat een simpel ja of nee niet volstaat. Dergelijke uitspraken kunnen zich welbeschouwd niet beroepen op Gods Woord zoals ons dat in de Schrift is overgeleverd.

Betekent dat dan dat er geen regels en normen meer zijn? Ach, broeders en zusters. De Schrift is geen wetboek dat als een politieman voorschrijft wat wel en niet mag. De Schrift geeft op menige pagina regels, maar die zijn geboren uit een zoektocht om het leven te hoeden, te bevorderen en te koesteren, niet om het te beknotten of af te snijden.

Jezus’ reactie op de Farizeeën is dan ook in eerste instantie niet een ja of nee, of het formuleren van een nieuwe regel. Hij brengt de vraag terug naar het niveau waar ze werkelijk thuishoort. Waartoe zijn wij mensen geschapen, waartoe zijn wij op aarde? Dat is de eerste en de laatste vraag. En dan volgt geen gebod of verbod, maar een citaat uit een geloofsverhaal dat spreekt over een gedeeld bestaan, over het samengroeien en samenleven van mensen.

Ja, maar daarna geeft Jezus aan de leerlingen toch uitleg en trekt hij duidelijke grenzen. Zeker, maar die staan nu in een heel andere context dan het juridische steekspel van ja en nee. Zij zoeken het leven te dienen en daarbij kijkt Jezus niet alleen vanuit de positie van de man. Ook de vrouw krijgt, zoals we hebben gehoord, hier haar eigen plaats.

Je zou wensen dat heel die discussie over echtscheiding en hertrouwen overbodig was. Want daartoe zijn wij inderdaad niet geschapen en geroepen. Maar het feit ligt er dat het leven soms heel anders gaat dan voorzien en verhoopt en daarvoor mogen wij als kerk de ogen niet sluiten. De traditie heeft dat ook niet gedaan zoals de Schrift zelf ons laat zien. Dat boek getuigt hartstochtelijk van Gods liefde voor de mens. Het verhaalt ook hoe in momenten van crisis en verlies, van dood en scheiding gezocht is naar een woord van leven, naar een woord dat heelt en geneest, dat toekomst schenkt. Want God is groter dan ons hart, en hij weerstaat elk menselijk oordeel. Hij weet van ons falen, maar Hij heeft ook weet van barmhartigheid, van vergeving en de genade van een nieuw begin, opdat wij zouden leven en leven geven.

Bidden wij om onderscheiding en inzicht, om liefde bovenal, dat wij elkaar te allen tijde bijstaan en helpen op de soms moeilijke weg van het leven. AMEN.

Abt Thijs Ketelaars.

PREEK B27dhj 2024B Gen 2,18-24 Mc 10,2-16

Ook dit jaar doet de tuinploeg van de abdij weer mee met de Landelijke Natuurwerkdag. Op allerlei plaatsen is er mogelijkheid om mee te helpen bij groene initiatieven en plekken.  Wil je mee helpen in de abdijtuin dan kunt u zich opgeven via de website van de Natuurwerkdag. Daar vindt u ook alle informatie. Ideaal als u eens wilt kennismaken met onze tuinploeg en de mooie abdijtuin.

Klik hier om op te geven via de site van de Natuurwerkdag.

Van 8 tot 10 november 2024 is er een Kom & Zie weekend bij de broeders van de abdij van Egmond.
Ervaar jij wel eens een roep om monnik te worden? Dan nodigen wij jou uit om het monastieke pad te verkennen en een weekend met ons mee te leven! Drie dagen lang bid, werk en leef je met de monniken mee. Uiteraard is er ook tijd voor stilte, reflectie en uitwisseling van vragen e n ervaringen. Een monastieke roeping is vooral iets dat je moet onderzoeken en uitproberen, wees welkom!

Aanmelden kan via  072 5061415  of  info@abdijvanegmond.nl

P A X !

De Broeders van Egmond

Na zijn opstanding uit de dood spreekt de verrezen heer bij elke ontmoeting zijn vredeswens. Tijdens zijn leven leert Hij zijn volgelingen welke weg naar die vrede leidt. Er is geen andere weg dan die van de aanvaarding van lijden en kruis. 

Afgelopen zondag maakte Jezus in het Evangelie voor het eerst zijn lijden en zijn dood bekend aan zijn leerlingen. Op deze zondag lezen we in het Evangelie de tweede aankondiging van zijn lijden. zij werd in de eerste lezing voorbereid, een passage uit het boek Wijsheid over de rechtvaardigen die vervolgd worden 

In de tweede lezing deze zondag spreekt Sint-Jacobus  over ware en valse wijsheid. Ware wijsheid komt van God tot ons. Het is vredige gerechtigheid, vruchtbaar, vol goede vruchten, zoals barmhartigheid, begrip en tolerantie. In een gemeenschap van wijze mensen heersen orde en vrede, omdat de wijze barmhartig, begripvol en tolerant is. Zonder jaloezie en zonder hypocrisie. Het is misschien schrikken voor ons. We hebben een hoge dunk van de begintijd van de kerk. Jacobus heeft het over vechtpartijen en en ruzies! 

 Een wijze mens is niet in de eerste plaats een geleerde. Bijbelse wijsheid is kennis van leven. We kennen de wijze man of vrouw aan zijn gedrag, eerlijkheid, gevoel voor orde; zo iemand is oprecht en correct in zijn taalgebruik, in zijn daden, in zijn gezinsleven, in zijn gemeenschapsleven. Wijsheid is een moreel concept. Waar wijsheid ontbreekt, heerst morele wanorde; daar ontbreekt vrede. In het evangelie is Jezus zelf, de mens geworden wijsheid, onze leermeester. Wat de Heer zijn leerlingen vertelde was onvoorstelbaar hard en ongelooflijk. Hij zou worden gedood, en na drie dagen weer opstaan. In het evangelie van Marcus zal Jezus die zelfde boodschap drie maal herhalen. De eerste keer probeert Petrus Hem tot andere gedachten te brengen, maar hij hoort dan die zachtmoedige Jezus opstuiven: Ga weg, satan, je laat je leiden door menselijke overwegingen, en niet door wat God wil. De derde keer komen de zonen van Zebedeüs naar Hem toe, vragen om de beste plaats als Jezus bevestigd zal zijn als koning: alleen voor die glorieuze finale hebben zij oor. Vandaag ontvangen de leerlingen de harde boodschap voor de tweede keer. 

Over hun reactie nu komen wij in eerste instantie niets te weten. Zij durven Jezus niet om uitleg te vragen. Blijkbaar zijn zij niet samen opgetrokken maar los van elkaar naar huis gegaan.  

Nu volgt de tweede les van deze passage. 

Eerst heeft Jezus zijn leerlingen iets geopenbaard over zichzelf. Over zijn persoonlijke missie, hoe Hij zijn leven uit handen zal geven, en terug ontvangen van de Vader, hoe Hij zal sterven en verrijzen. 

Nu leert Hij de apostelen wat Hij van zijn volgelingen verwacht. Het gaat om iets heel belangrijks. Jezus gaat ervoor zitten. Hij neemt de positie van een leraar in, Hij verzamelt de twaalf, en spreekt hen toe: Als iemand de eerste wil zijn, zal hij de laatste van allen moeten wezen en de dienaar van allen. Dat is duidelijke taal. Bovendien geeft Jezus hun een duidelijke uitleg. Hij neemt een kind op en zegt  Wie zo´n kind opneemt in mijn Naam neemt Mij op, en wie Mij opneemt neemt Hem op die Mij gezonden heeft. Zoals Hij elders zegt Wat jullie doen voor de minsten der mijnen, dat hebben jullie aan Mij gedaan. Dat is de grondwet die Jezus zijn volgelingen geeft. Daarin vloeien de twee grote geboden van liefde voor God en voor de mensen samen tot een. Door de eeuwen heen is dat het kenmerk geweest van de gelovigen; daardoor is de gemeenschap van de kerk hecht opgebouwd: dienstbaarheid en voorkeursliefde voor de zwakke. Door die prioriteiten te stellen heeft de jonge kerk zich in de eerste eeuwen geliefd gemaakt en is het christendom verbreid. Onze paus Franciscus hamert terecht op deze grondwet van het evangelie.  

Mettertijd zijn de ambtsdragers grote heren geworden, kregen zij maatschappelijk aanzien, maar groeide ook de afstand tussen “groten” en “kleinen”, precies wat Jezus wilde vermijden. Hij roept op tot dienstbaarheid: dat is navolging van Hem.  

Dierbare zusters en broeders, het is vandaag Vredeszondag. We weten allemaal: de heersers in onze wereld, de machthebbers, de groten der aarde zoeken hun heil in spierballentaal: in bewapening en bedreiging. De technische ontwikkelingen hebben hen verstrikt in een wapenwedloop die als het tot volle treffen zou komen, als alle registers worden opgetrokken, als het geweldsorgel op vol gaat, heel onze planeet meesleept in de vernietiging. Pure waanzin. De enige hoop voor de wereld is niet nog meer macht, nog meer wapens, de enige hoop is bezinning , ommekeer, oog hebben voor de ander, de kleine, het kind, maar ook de ontheemde, de vluchteling, de andere in zijn anders zijn. 

Geen vijand denken, maar omarmen. Tweeduizend jaar geleden hebben de volgelingen van Jezus dit begrepen. Die volgelingen waren geen geboren heiligen. Daarvan horen we pas in een latere tijd, als het christelijk geloof het leven doordrenkt, dan worden er baby’s geboren die op vrijdag de moederborst weigeren, en horen we van kindheiligen die tot heldhaftige dingen in staat zijn, de kleine Tarcisius, de 13 jarige Agnes. Maar de eerste leerlingen van Jezus, we hoorden het in het evangelie vandaag, waren hardleers: Jezus had een engelengeduld nodig om hen bij te brengen wat van hen verlangd werd. Moge Hij ook geduld hebben met ons, en vooral, moge de genade in de mensen van nu bewerken wat zij in het verleden bewerkt heeft, zodat wij weer een kerk worden waarvan de buitenstaanders zeggen: zie hoe zij elkaar liefhebben, en de Kerk een aantrekkelijke gemeenschap wordt waar men graag deel van wil uitmaken in dankbaarheid, dienstbaarheid en vrede. 

Maar vrede is geen uitgangspunt, het is een eindresultaat, vrucht van geloof, vertrouwen en geduld. 

Laat ons daarvoor bidden, voor ons zelf en voor de wereld 

br. Gerard Mathijsen osb

25e Zondag dh jaar B  – 22-09-2024 

Vandaag stelt Jezus zijn leerlingen een lastige vraag. Maar als een echte Meester voor het leven stelt Hij die niet zomaar. En het is ook niet een vraag die Hij alleen stelt aan de twaalf. Hij richt ze aan ieder van zijn volgelingen. Wie zijn die volgelingen? Wie willen bij Hem horen? Soms kun je de indruk krijgen dat die groep van gelovigen alsmaar kleiner wordt. Daarop lijkt het toch: dat de christenen in de samenleving verdwijnen. In onze cultuur is godsdienst een privézaak geworden, en we zijn afkerig van een instituut. 

De mens van nu denkt helemaal aangewezen te zijn op het eigen geweten, of het eigen gezonde verstand. Toch is het opmerkelijk dat er over heel de wereld vandaag nog 2,5 miljard mensen zijn die zich christen noemen, waarvan bijna 1,5 miljard katholiek. 

De volgelingen van Jezus, die op een of andere manier dus verbonden zijn met die groep van zijn eerste leerlingen, met de twaalf,  vormen de grootste groep gelovigen. Daarnaast zijn er andere  geloofsrichtingen met ook een imposant aantal aanhangers. De Islam telt 1,8 miljard gelovigen, het Hindoeïsme 900 miljoen het Boeddhisme: 376 miljoen. Wereldwijd rekent 90 % van de mensen zich tot een religie, terwijl het aantal ongelovigen minder dan 15 % bedraagt. En de verwachting is dat de godsdienstigheid eerder toeneemt dan afneemt. Dat zou je in ons land niet zeggen, maar niettemin is het een vaststaand gegeven. In onze samenleving die zich heeft genesteld in welvaart en tot voor kort overtuigd was van vooruitgang kijken velen neer op de mensen die nog geloven, maar voor de grote meerderheid van de wereldbevolking met name in Azië en Oost Europa  vormt het westen een decadente en stervende cultuur.  

Maar we zijn met 2,5 miljard christenen, dan zou de wereld er toch eigenlijk anders moeten uitzien? Daarom is die vraag van de Heer aan zijn volgelingen heel actueel: ‘Wie zeggen jullie dat ik ben?” En daarom is het goed om na te denken over wat Hij zegt wat het betekent om een volgeling van Hem te zijn. 

U hebt het zojuist gehoord in de lezing uit de brief van Jacobus: “Wat baat het een mens te beweren dat hij geloof heeft, als hij geen daden kan laten zien?” Is ons denken en doen in overeenstemming met wat Jezus ons leert? Laten we ons bij onze manier van denken en van handelen sturen door Jezus, vormt Hij het kompas van mijn leven? 

Hoe stond de Heer. in het leven? Waardoor liet Hij zich leiden? 

Jezus vertrouwde onvoorwaardelijk op de Voorzienigheid van zijn hemelse Vader. En dat leerde Hij aan de zijnen. In de Bergrede gaf Hij hun als gebed het Onze Vader. Dat was zijn vastheid tot in het lijden, tot aan het kruis: uw wil geschiede, In uw handen beveel ik mijn geest. 

Het was duidelijk dat  zijn leerlingen een andere kijk daarop hadden. Zij hadden een andere invulling voor Jezus’ messiasschap: triomfantelijk, aantrekkelijk.  

Wij zijn allemaal mensen en kunnen ons de moeilijkheid van de leerlingen goed voorstellen. Het is ook ons probleem. Dat onze verlossing ligt in overgave, in aanvaarding van het leven zoals het is dat wil er niet goed in. Uw wil geschiede, als er maar gebeurt wat ik wil! Want anders stelt die voorzienigheid van God toch niets voor! 

Ik vrees dat wij niet beter zijn dan de twaalf. Ik vrees dat Petrus precies zegt wat wij denken: dat mag niet gebeuren, wat Jezus daar zegt, dat scenario over lijden en dood. Dan komen we als volgelingen van Hem van de wal in de sloot. 

Dierbare zusters en broeders, als wij volgelingen van Jezus willen zijn, laten we dan niet terugdeinzen voor  beproevingen. Blijkbaar kan het niet anders. Laten we blijven vertrouwen op Gods Voorzienigheid. Als de christenen, die ongelooflijke menigte van 2,5 miljard dat zouden doen, dan zou het nog wat worden met het koninkrijk van God. Dan hoefden wij niet te wachten tot in het hiernamaals, maar dan zou Gods wil al geschieden hier op aarde, zoals in de hemel. Dierbare zusters en broeders, en daarop moeten wij niet wachten. Dat zal hoogstwaarschijnlijk  niet gebeuren. Maar laten wij beseffen dat ieder van ons toch een wereld van verschil kan maken. Ieder van ons. In vertrouwen op God, in overgave en openheid voor zijn Geest. Moge die ons niet ontbreken. 

br. Gerard Mathijsen osb

Zondag 24 dhj – B – 15/09/2024 

Lezingen: Jesaja 50:5-9 | Jakobus 2:14-18 | Markus 8:27-35. 

We hoorden zojuist in de eerste lezing de profetie van Jesaja.
De Joden verwachtten dat de Messias de wereld volkomen zou veranderen en vernieuwen. De profeten hadden daartoe alle aanleiding gegeven. Je hoeft de lezing van vandaag maar te beluisteren: God zelf zal komen, zegt de profeet, het onrecht wordt bestraft, Israël keert uit de ballingschap terug, alle gekwetste en gekwelde mensen worden genezen, de steppe zal in bloei komen te staan. Dan is alle leed geleden, zijn alle zorgen verdwenen. 

Het Joodse volk leeft van deze verwachting, tot vandaag. 

Het is evenwel duidelijk: de komst van Jezus Christus heeft dit niet gebracht. Jezus van Nazareth heeft de geschiedenis niet op deze wijze veranderd. Dan kan hij de Messias niet zijn. 

De jonge christenheid moest op dit probleem een antwoord vinden. Vandaar dat de evangelisten veel ruimte geven aan verhalen over mensen die door Jezus worden genezen. Tekenen die zijn gezag onderstrepen. In het verhaal van vandaag toont Jezus zich wel degelijk de Messias: Hij heeft doven de oren geopend, de tong van de stomme doen spreken, de profetie van Jesaja in vervulling gebracht, zo toont Marcus ons aan. 

Voor ons nu zou ik uit deze perikoop alvast drie dingen willen onderstrepen. 

Allereerst maakt het ons duidelijk hoezeer jezus ook ten volle mens is geweest. Eeuwenlang hebben de theologen de nadruk gelegd op zijn goddelijke natuur. Zeker, Jezus was ook mens, maar tegelijk was Hij God, Almachtig, Alwetend. Zo kwam hij toch nogal ver van ons af te staan. In dit stukje evangelie komt hij ons evenwel heel menselijk nabij; heel plastisch schildert Marcus hoe lichamelijk de Heer was. Hoezeer hij ook de opvattingen van zijn tijd deelde. 

In die tijd, in zijn cultuur, kende men b.v. genezende kracht toe aan speeksel. Trouwens, geldt dat niet ook nu nog? Toen ik een klein jongetje was, meer dan 80 jaar geleden, kon ik wel een schrammen oplopen, bij het vallen mijn knie verwonden zodat het bloedde. Wat deed mijn vader? Een beetje speeksel erop, en de pijn was over! Bij een kind werkte dat zo. Bij een puber moest je het niet meer proberen! Van het speeksel van de vader ging genezende kracht uit op het kind. Ik denk dat het nog altijd zo is. 

Men dacht ook dat iemand die stom was, een tong had die door een boze geest, door duivelse macht, was vastgebonden. En Marcus vertelt hoe Jezus zijn vingers in de oren steekt en zijn tong met speeksel aanraakt. Er gaat een kracht van hem uit die de duivel uitdrijft. Wij vinden Jezus’ gedrag misschien vreemd, maar het onderstreept op zijn manier hoe menselijk Jezus was, en hoezeer hij een kind was van zijn tijd. 

Jezus heeft hel lichaam niet geminacht. Hij heeft het niet, zoals dat bij Griekse filosofen nog wel eens gebeurde, als een kerker beschouwd. 

Die aandacht voor de menselijkheid van de Heer, voor zijn concrete lichamelijkheid, is dat niet een boodschap voor ons, heeft die ons niet veel te zeggen, te leren? 

Een ander punt is het woord dat Jezus spreekt. Een bijzonder woord: “Effeta” ga open! Hierdoor wordt deze doofstomme mens bevrijd uit zijn isolement. Hij krijgt de mogelijkheid zich te ontplooien, hij ontvangt een zending naar buiten toe, om te luisteren, en te spreken, te communiceren met zijn omgeving. Zo is Jezus dikwijls doende: hij bevrijdt de melaatsen uit hun geïsoleerde positie, hij bevrijdt zondaars en zondaressen die door de gemeenschap waren uitgestoten en buitengesloten. Hij zegt geregeld tot mensen op een of andere manier: “mens, ga open!” Hij geeft mensen de ruimte, de mogelijkheid zich open te stellen, naar de anderen, zich te verbinden met anderen, met de wereld, met God. Jezus onderdrukt nooit, hij houdt mensen niet klein, maar richt hen op. Als de kerkgemeenschap of de kerkelijke leiding in latere tijden mensen heeft onderdrukt of klein gehouden – en zeg maar eens dat dit niet is gebeurd en gebeurt – dan treedt zij daarmee niet in het spoor van de man van Nazareth. 

Tenslotte: sinds de oudste tijden wordt bij de toediening van het heilig sacrament tot elke dopeling gezegd: “effeta” mens, ga open! De geloofsgemeenschap is dus van mening dat Jezus dit tot elk mens blijft zeggen “mens, ga open”. 

Hoe moeten we ons dat voorstellen? 

Is het niet ieders ervaring dat elk mens min of meer in zichzelf zit opgesloten, dat het gevaar bestaat dat hij of zij zich afsluit van anderen, dat zijn of haar bestaan blijft draaien om zich zelf? De Griekse mythologie kent het verhaal over een heel mooie jonge man, Narcissus, die in het water de afspiegeling zag van zijn eigen beeld en daar verliefd op werd. Dit sloot hem af van de buitenwereld, van de andere mensen, het sloot hem op in zich zelf. Hij zat gevangen in zich zelf. Freud gebruikte die mythe om de situatie van elk mens te verduidelijken: het gevaar dat hij/zij valt in de kuil van Narcissus. Zich zelf ziet als centrum van de wereld, alles betrekt op het eigen ik en om zich zelf blijft draaien. Jezus bevrijdt ons uit  die benauwende gevangenschap. Hij leert ons God te beminnen als ons hoogste goed, en de medemens als ons zelf. Wie hem daarin volgt wordt vrij en draait niet meer om zich zelf. Hij/zij komt open voor de wereld, naar anderen toe, naar God toe. Het evangelie van Jezus bevrijdt uit het isolement. 

Dierbare zusters en broeders, zo kan het evangelieverhaal van vandaag, op het eerste gehoor misschien wat vreemd en ver van ons vandaan, ons belangrijke dingen vertellen. Het houdt een oproep in, een goede boodschap, levensgeluk. Ons openen voor vandaag en naar de toekomst toe, ons verbinden met anderen, met God, bron en einddoel van ons leven. We mogen het horen met open oren en een open hart, en ons blijvend herinneren dat ook tot ons is gezegd: Effeta: mens, ga open! 

br. Gerard Mathijsen osb

23e zondag dhj B 8 september 2024 

Jes. 35,4-7;Jac. 2, 15; Mc. 7, 31-37