Nieuws uit de boekwinkel
Het is alweer herfst: steeds langer worden de avonden om door te brengen met een boek. Om de boekenkeus voor de lezer wat makkelijker te maken heeft de abdijboekwinkel in september weer veel mooie boeken aan het assortiment toegevoegd. Aan het slot tref je een verwijzing aan naar onze aanwinstenlijst.
Maar eerst, zoals iedere maand een bijzondere vermelding, ditmaal Frode Gryttens ‘De laatste dag van veerman’. Misschien wel omdat dit boek begint op een regenachtige dag in november… De vroegere veerman Nils Vik wordt dan wakker in de wetenschap dat het zijn laatste dag op aarde is. Hij is oud, zijn vrouw is overleden. Hij vindt het wel goed zo. Daar komt nog bij dat inmiddels de brug over de fjord gereed is gekomen, waardoor de functie van veerman niet meer is wat hij lang is geweest. Maar toch, eerst gaat hij nog één keer varen, over de fjord, terug in de tijd. Een trip down memory lane.
De in Nederland ten onrechte minder bekende Noorse schrijver heeft ervoor gezorgd dat het boek niet te zwaar wordt. Alleen al niet omdat Nils aan het begin van de tocht tot zijn grote vreugde wordt opgewacht door Luna, zijn trouwe hond die al vijfentwintig jaar dood is. Luna laat niet na zich op een vanzelfsprekende manier te bemoeien met alles wat Nils doet. Tijdens hun gezamenlijke tocht over de fjord stappen een voor een al Nils’ vroegere passagiers aan boord, voor even opgestaan uit het hiernamaals om hem te vergezellen naar de werkelijke bestemming van deze laatste reis.
Nils is al sinds zijn tienerjaren veerman. Hij brengt mensen, dieren en vracht heen en weer; verbindt hier en daar met elkaar. Hij zit zo middenin alle verhalen. Zodra passagiers op zijn boot stappen, bevinden ze zich in een soort tussenwereld waar de tijd even stil lijkt te staan en Nils luistert en observeert. Tijdens zijn laatste dag praten zijn vroegere passagiers hem bij hoe het hen na de eerdere overtocht verder is vergaan.
Soms treft een passage in een boek je opeens. Je wil deze vasthouden, er wat in verwijlen. Om mijn geheugen te ontlasten schrijf ik zo’n citaat op. Dit boek van de veerman staat er vol van. Bijvoorbeeld over de kracht en potentie van vriendschap: “iets wat het bestaan en de nabijheid van de ander garandeert”. En over het begrip natuur: “Nils legde uit dat ze hier niet ‘natuur’ zeiden; ze zeiden ‘bos’, ‘rotsen’, ‘bergen’, ‘rivier’, ‘fjord’ – dat waren dingen waarnaar je kon wijzen, waarmee je je verbonden voelde, waarom je je bekommerde, dat was geen ‘natuur’.”
Een samenvattende conclusie over het boek hoef ik niet meer te geven. Niemand kan het mooier doen dan de veerman in zijn eigen boek: “Dit was mijn levensgeschiedenis, dacht Nils. Nu wist hij alles, nu had hij het complete beeld. Hij was hier gekomen, stap voor stap, vaart voor vaart. Geboren worden, dat wil zeggen lang genoeg leven om erachter te komen wat lucht, zee en aarde, wat haat en liefde zijn, en dan dank je wel en vaarwel te zeggen.”
Grytten maakt van een simpel verhaal een prachtig eerbetoon aan een gewoon leven, en hoe bijzonder dat in zijn alledaagsheid kan zijn. Achter kleine gebaren en weinig woorden schuilen grote verhalen. Verteld in een taal die misschien onderkoeld lijkt, maar tegelijkertijd verrast en sprankelt.
‘De laatste dag van de veerman’; een boek voor fijnproevers. Neem de tijd om er lang van te genieten. Maak het lezen daarom tot een oefening in langzaam lezen: iedere avond een hoofdstukje van twee, drie of vier bladzijden. Na 34 dagen kun je dit boek bijschrijven op je favorietenlijst van dit jaar.
Michiel Oosschot
 |