Preek 1e Pinksterdag 2021

Een Ademtocht

“Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren allen bijeen op dezelfde plaats” zo begon het verhaal. ‘Was het maar waar’, heeft u misschien gedacht, want we zitten nog steeds met de beperking dat we de kerk maar op een kier open kunnen zetten gezien de 1,5 meter regeling. Wat dat betreft laat het verhaal ons op een houtje bijten.

Maar misschien is daarmee niet alles gezegd en valt erbij nader toezien toch iets te oogsten van die tekst.

Wij hebben het laatste jaar allemaal moeten wennen aan een lockdown die ons werd opgelegd. Het einde daarvan is in zicht, maar wat heeft het niet allemaal teweeggebracht.

In de Paasverhalen uit het evangelie was er afgelopen weken ook sprake van een lockdown voor wie goed heeft opgelet. Die was niet direct opgelegd van buitenaf, maar eerder van binnenuit. De leerlingen waren door de dood en opstanding van Jezus zo van hun stuk gebracht en van vrees vervuld, dat ze zich verschanst hadden achter dichte deuren uit vrees voor de Joden.  Een lockdown  uit angst voor erger.

Maar een lockdown die deuren sluit en ramen dichtplakt, maar geen uitzicht geeft op nieuwe mogelijkheden en kansen is even erg als de dood zelf. En geloof maar dat er achter die gesloten deuren niet alleen angst zat, maar ook agressie, onbegrip en woede. Het is allemaal heel herkenbaar.

Het heeft de verrezen Heer heel wat moeite gekost om zijn leerlingen achter die gesloten deuren vandaan te krijgen en ze op nieuwe wegen te zetten als mensen van hoop, Paasmensen.

Maar in het vervolg van het verhaal, op het slot van het Lukas’evangelie , is er sprake van een tweede soort lockdown, die we wellicht beter de naam van retraite kunnen geven.

Wat is er aan de hand? De leerlingen kunnen het Pasen van de Heer nog steeds moeilijk vatten en geloven. Jezus heeft hun de Schriften uitgelegd en ze te verstaan gegeven dat de weg van de mensenzoon zo moest verlopen, maar het bleek niet bij hen te beklijven, het kwam niet echt binnen. Dan nodigt Jezus hen uit om in de stad te blijven en te wachten tot ze met kracht zouden worden toegerust. Deze lockdown is geen passief afwachten en ook geen angstig wegkruipen achter dichte deuren, maar een zich openen en uitzien naar nieuw leven, een samen bidden in verwachting.

Die lockdown heeft een heel andere kleur dan de eerste. En vandaag hebben we gehoord waar dat op uitloopt. Hun huis, hun hart, hun mond wordt vervuld van de heilige Geest. Waar kort tevoren apathie was, onbegrip, ongeloof, ontmoediging en angst, en wat al niet meer, waar de leerlingen zich hadden afgesloten van de buitenwereld, daar keren ze zich nu vol vuur naar die wereld toe en beginnen ze te spreken in tal van talen. Ze verkondigen hoop en nieuw leven in Christus.

Pinksteren, doorbraak van de Geest die Jezus bezielde en die nu bezit neemt van de leerlingen. Niet alleen hun leven neemt een heel nieuwe wending, maar ze nemen anderen daarin mee, vreemden worden vertrouwden, aangesproken in hun eigen taal, er opent zich een weg naar een nieuwe gemeenschap.

En wij, kunnen ook wij uit de lockdown tevoorschijn komen als nieuwe mensen?  Is er alleen verzet of zou het toch ook zoiets als een retraite kunnen zijn?  Meestal duren die niet zo lang, maar in het leven hebben we het niet zomaar voor het zeggen. En dan, wat dan? Verzet of de handen opengelegd om iets nieuws te ontvangen? Kan dat, kunnen wij dat?

Onze cultuur leent zich daar niet echt toe. Onze samenleving is er een van haast en stel en sprong. Je merkt het aan het elektronisch verkeer, tussen bericht en antwoord zit nauwelijks of geen tijd meer. Actie reactie. Is er nog ruimte voor de Geest, voor de stilte waarin niet een reactie, maar iets nieuws geboren kan worden?

Zou er tussen actie en reactie nog plaats kunnen zijn voor een ademtocht waarin we kunnen kiezen hoe te reageren?  Laten we ons gijzelen door het gebeuren of geeft die adempauze ruimte aan de Geest die kiest voor het leven. Anders gezegd, sla je direct terug of houd je de hand terug en denk je aan toekomst voor jou en de ander. Zo teer als een ademtocht is de Geest, zo onopvallend en soms vrijwel onmerkbaar ook. Maar wat kan een glimlach of een vinger op de mond, een vraag om vergeving, een excuus allemaal niet doen. Paulus hoorden we  in de Galatenbrief spreken over de vruchten van de Geest en die lijken veel minder spectaculair dan we misschien verwachten. Maar ze zijn wel fundamenteel voor een gezond samenleven in klein en groot verband. Geduld, vriendelijkheid en goedheid vormen het midden van de reeks.

Zo dadelijk zingen we ook weer de Pinkstersequens met die aloude beden die ook de onze zijn zoals “Maak weer zacht wat is verstard, koester het verkilde hart, leid wie zelf de weg niet vond.”

Geest, Gods ademtocht, de wind die waait waarheen hij wil. Adem die aan de schepping leven geeft, die in staat bleek dorre beenderen te doen opstaan. Wat zou er gebeuren als wij de tijd namen, elke dag een heel kleine retraite, een positieve lockdown om onze ademtocht te laten vullen met de adem van Gods Geest, zodat ons spreken en zwijgen, ons doen en laten bewogen en geleid zouden worden niet door een impulsieve reactie maar door een adem die leven geeft.

Het verhaal uit de Handelingen mag ons ertoe uitnodigen. De leerlingen komen uit hun beslotenheid tevoorschijn en ze spreken mensen aan, niet uit de hoogte, maar staat er ‘in hun eigen taal’. Waar de Geest de ziel is van ons spreken worden bruggen gebouwd, worden culturen overbrugd en wordt een ander niet meer aangekeken op een vreemde tongval.

Kom o Geest, vervul ons hart opdat het aanschijn der aarde mag worden vernieuwd en wij elkaar verstaan en samenleven God ter eer. AMEN.

Abt Thijs Ketelaars

23-5-2021

Volgend artikel Bekijk het overzicht
Gastenverblijf
Een plaats van gebed en ontmoeting, van rust en stilte, waar iedereen zich thuis mag voelen en op adem mag komen.
Meer informatie