Column Michiel Oosschot
In ‘Van ver gekomen’ schrijft Kristien Hemmerechts over de complexe relatie met haar zus en moeder. Beiden zijn inmiddels overleden. Ook schrijft zij over de relatie met haar eveneens overleden vriendin en ‘vervangzus’ doumentairemaakster Heddy Honingmann. Daar valt veel over te zeggen, maar in deze bijdrage wil ik vooral ingaan op Hemmerechts’ terugkeer naar het geloof en de kerk.
Hemmerechts is in haar jeugd als vanzelfsprekend opgegroeid met het geloof, maar er in de daarop volgende fase van haar leven even vanzelfsprekend een behoorlijk eind vanaf geraakt. Dat blijkt wel uit haar moeders reactie als Hemmerechts vertelt dat ze weer naar de mis gaat: ‘van ver gekomen’.
Als ik ‘Van ver gekomen’ een goed boek vind – en dat vind ik – is dat in elk geval vanwege de herkenbaarheid. Ik herken mijn eigen vanzelfsprekende katholieke opvoeding en herken het daarop volgende weer afraken van het katholieke pad; niet verdwaald, maar wel in de periferie terechtgekomen. Zo’n vijf jaar geleden vond ik gelukkig het pad naar Egmond; niet meer de periferie, maar Egmond als ‘the place to be’.
Anderen hebben het wel over de bekering van Hemmerechts, zij zelf ziet het meer als opnieuw beginnen, stapje voor stapje. Zij komt in aanraking met de Sant’Egidiogemeenschap in de kathedraal van Antwerpen. Deze internationale gemeenschap verbindt, sinds haar ontstaan in 1968, gebed met concrete inzet voor de armen. Ook bij ons is de gemeenschap bekend. Vanuit Amsterdam brengt zij jaarlijks een bezoek aan de abdij. Wat Hemmerechts in de Antwerpse kathedraal meemaakt, ervaart en beschrijft ze als een mantel om haar heen.
“Hoe langer ik de mis bijwoon, hoe meer ik er in opga, en hoe meer ik mezelf erin laat opgaan, hoe meer ik besef dat dit de essentie is: het loskomen van jezelf, de vreugde laten stromen in je hart. Het besef dat het niet uit te leggen valt, dat je mensen alleen maar kunt zeggen: ga het ondervinden, sta ervoor open, geef je eraan over. Aanvaard het.”
Ik herken haar innerlijke weerstand om bijvoorbeeld het kruisteken te maken en het hoofd te buigen bij de consecratie. Maar ook dat komt goed. Aanvaard het. En ervaar het dan als bevrijdend. Zij beschrijft het mooi als iets wat je niet zelf hoeft te bedenken. Je bent een schakel in een lange traditie. En stel ook niet de vraag van nut of noodzaak:
“De wereld heeft mensen nodig die gebeden prevelen of zingen, die samenkomen om te voelen dat we niet alleen zijn, dat er iemand is die over ons waakt, dat we vertrouwen moeten hebben, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen”
Een boek voor alle twijfelaars die van de weg zijn geraakt, maar toch ergens heimwee hebben naar die vroegere katholiciteit. Je vindt de weg terug makkelijker dan je denkt; kunt altijd opnieuw beginnen. Lees ‘Van ver gekomen’.