Allerheiligen
Afgelopen woensdag waren er verkiezingen voor de Tweede Kamer in ons land. De dagen vooraf werd er niet alleen druk gespeculeerd over de uitslag, maar op veel plaatsen hing er ook iets in de lucht dat leek op een saamhorigheid. Ondanks alle polarisatie en verdeeldheid was er ook een besef dat we niet zonder elkaar kunnen als het gaat om een menselijke en menswaardige samenleving. Het feest dat wij vandaag vieren mag ons bij de les houden en meer dan dat. Het toont ons het beeld van een gemeenschap waaruit kracht wordt geput, maar waar ook vreugde aan wordt beleefd. Allerheiligen, één grote feesttafel waar niet alleen plaats is voor een ontelbare menigte, maar waar ook geen grens is aan leeftijd, kleur, afkomst en wat al niet meer. Allerheiligen de droom van God zelf.
Onze tijd mag nog zo geïndividualiseerd zijn, geen mens kan zijn bestemming, zijn geluk vinden zonder andere mensen. Ieder voor zich en God voor ons allen is wel een oude spreuk, maar daarmee wordt eerder de grote verzoeking en zonde aangeduid dan de weg tot heil en heling. Wij mensen hebben elkaar broodnodig, ja meer dan brood, want een mens leeft niet van brood alleen, maar meer nog van communio, van gemeenschap die leven creëert en schenkt. Gemeenschap waar men oog en oor heeft voor elkaar, waar lief en leed wordt gedeeld, waar samen wordt gezongen en gebeden, waar ieder bij name wordt genoemd en gekend.
Allerheiligen, wie zouden wij zijn zonder de zorg en liefde, zonder het scheppende voorbeeld van zovelen, in heden en verleden, die vorm en inhoud hebben gegeven aan ons leven, ja die het nog steeds dragen en richting wijzen? Want een mens wordt maar mens, als hij binnen een gemeenschap is opgenomen, waar hij of zij kan groeien. Het boek van ons geloof spreekt van dat verlangen vanaf de eerste bladzijden, maar het laat ook horen hoeveel obstakels er wel niet zijn op de weg naar de paradijselijke hof, het beloofde land en het wonen in Gods huis. Thuis komen bij God en bij elkaar, beschut en begenadigd aan de tafel van het leven.
Wij vieren vandaag de lange rij van mannen en vrouwen die zich in de navolging van Jezus met al hun krachten hebben ingezet voor het evangelie van de vrede, voor het koninkrijk van God. En wanneer wij al die verschillende gezichten aan ons voorbij laten gaan, dan worden we getroffen door de creativiteit van Gods Geest, maar ook door de adel van de mens.
Die heiligen, het waren en zijn mensen zoals wij. Uit alle rangen en standen, bollebozen en nakomertjes, geleerden en simpele zielen. Maar door aandacht te hebben voor de tekenen van de tijd, en door in de binnenkamer van hun hart te luisteren naar de stille roep van de Heer hebben ze ontdekt wat van hen werd gevraagd. Wij zijn niet geschapen om elkaars vijanden te zijn, maar om elkaar te dragen en leven te geven, in voor- en tegenspoed.
Allerheiligen, een talloze menigte, maar geen anonieme gezichten, integendeel. Elk met hun heel eigen profiel, getekend door lief en leed en elk met hun eigen verhaal. Franciscus was heel anders dan vader Benedictus, moeder Theresa verschilt van amma Synkletika en ga zo maar door, maar allen werden ze bewogen en bewoond door de liefde van Christus die hen aanzette tot een onverdeelde toewijding aan God en mensen.
Wij hebben op deze feestdag de zaligsprekingen horen voorlezen. Hoe lezen wij die vandaag, hoe hebben de heiligen ze gelezen of meer nog, hoe hebben ze die in praktijk gebracht en geleefd?
Misschien op een tweevoudige manier. In onze wereld waar de maatstaf gewoonlijk succes en rijkdom is, waar kleinen en kwetsbaren veelal het kind van de rekening zijn, laat Jezus een heel ander geluid horen. Hij prijst zalig wie in de samenleving gewoonlijk worden genegeerd of over het hoofd gezien, die niet in tel zijn. Zalig is in zijn mond zoveel als ‘ik zie je graag, je bent de moeite waard, je bent kostbaar in Gods oog, voor hem tel je dubbel en dwars mee’. En daarmee krijgen al die aangesprokenen nu al het aanzien en de plaats die hen toekomt in het rijk der hemelen. Die zaligheid bestaat er in dat Jezus zelf niet op afstand blijft van al die sloebers en door pijn en verdriet getroffen mensen. Hij is afgedaald tot in hun miserie en gaat met hen de weg, meelevend, meelijdend, meevoelend en dan wordt de hel van het bestaan de proeftuin van het rijk der hemelen. Geen zoethoudertje maar een ware troost, een zegen.
Allerheiligen, heel die bonte stoet is Jezus op dat pad gevolgd. Zij hebben de zaligsprekingen geleefd, elk op zijn of haar eigen wijze, en in een veelheid van situaties, maar het hart ervan was steeds liefde voor het leven, liefde voor de waarheid, liefde voor gerechtigheid en vrede, liefde voor kleine en kwetsbare mensen, die als kinderen van God beminnenswaard zijn.
Allerheiligen, ze zijn Jezus achterna gegaan, en hebben gedaan wat gedaan moest worden. En ze deden dat, omdat ze in die zaligsprekingen ook zichzelf hebben herkend. Zij waren niet beter of groter, zij wisten zich bemind en gezien in hun broosheid en gebrokenheid, met hun talenten en gebreken. Zalig ben je, ik zie je graag, en die ervaring bepaalde hun doen en laten tot in het uur van de dood. Soms in extreme situaties als een kamp of gevangenis, soms in de volgehouden trouw aan een ziekbed, of een zwaar bevochten inzet voor gerechtigheid, maar allemaal dienst aan het leven, dat zo kwetsbaar is als een pasgeboren mensenkind.
Allerheiligen, hoe zou onze samenleving eruit zien als ze niet bang zou zijn een plek te bieden aan heel die bonte menigte die Jezus in het huis van de Vader wil brengen, en als ons eerste woord niet zou zijn ‘wegwezen’, maar ‘vrede’ en wil met ons bouwen aan een huis voor allen. Laten wij God niet alleen danken voor allen die ons op die weg zijn voorgegaan, maar laten wij ook door hun getuigenis gesterkt en bemoedigd in hun voetstappen treden, opdat God in alles en allen verheerlijkt wordt zoals in de hemel zo ook op aarde. AMEN.https://www.abdijvanegmond.nl/wp-content/uploads/DSC_0511.jpg