Adhj15 2023 Jes 55,10-11; Rom 8,18-23; Mt 13,1-23
In deze zomertijd zien wij hoe de natuur zich tooit in tal van kleuren en op akker en in boomgaard of in de schappen van de supermarkten zien wij vers fruit en frisse groenten van allerlei soort verschijnen. Vruchten van de aarde en van noeste arbeid. Dat alles is minder vanzelfsprekend dan het soms lijkt. Er komt heel wat bij kijken en het wordt lang niet altijd op waarde geschat. Vandaag hoorden wij Jezus een parabel vertellen over goed zaad en over goede, minder goede en zelfs ongeschikte aardbodem voor het kostbare zaad.
Zorg voor de aarde, goede grond, vruchtbare humus, het is een thema dat het laatste jaar hoog op de agenda stond van ons toen nog levende kabinet. Dat kabinet struikelde tenslotte niet over koeienmest maar over getallen van asielzoekers. Op het eerste gezicht lijkt daar niet direct een verband tussen, maar als wij met de heldere blik van Jezus kijken, verandert ons inzicht misschien.
Die parabel van Jezus over de verschillende soorten aarde gaat namelijk niet over de kwaliteit van akkerland en weideland, maar is een beeld van de akker van onze ziel. Of moeten we zeggen dat het over beiden gaat, de akker van onze ziel en de akker waarop geploegd en gezaaid wordt in de buitenlucht? De een niet zonder de ander, want een gezonde bodem heeft zijn weerslag op de gezondheid van de ziel en de gezondheid van de ziel heeft die geen gevolgen voor onze omgang met de aarde? Want waar is er kans tot groei, binnen en buiten, als de ziel de goede aarde mist? Daarom ook gaat de problematiek van een gezonde aarde en een groeizame bodem niet alleen de boeren aan, we hebben er allemaal mee te maken en we hebben er dus ook allemaal onze verantwoordelijkheid voor te nemen. En dat begint heel dichtbij huis, ja het heeft te maken met de zorg voor onze inwendige akker. Waar het innerlijk leven niet wordt verzorgd, waar de innerlijke tuin tekortkomt of een verkeerde behandeling krijgt, heeft dat zijn neerslag op de akker van de wereld.
Vandaag is er bij profeet en evangelist sprake van zaad dat kwistig wordt uitgestrooid en dat het vermogen bezit uit te groeien en overvloedig vrucht te dragen. Zaad dat in de akker valt, maar daarmee is goede oogst nog niet verzekerd. De akker van ons leven verkeert niet altijd in de goede conditie om het zaad tot wasdom te laten komen.
Waar ligt het aan? In zijn uitleg maakt Jezus ons attent op vier verschillende plekken aarde, vier categorieën van luisteraars. En dan horen we tot onze verrassing dat ze oudtijds dezelfde strikken en valkuilen kenden als wij tegenwoordig. Oppervlakkigheid, de zorgen van de wereld, de begoocheling van de rijkdom, het is allemaal zo oud als de mens. Wat groeit er op de akker van jouw ziel? Waarvoor is er plaats, of is de akker overwoekerd door het onkruid van egoïsme, eigenbelang, rivaliteit en afgunst? Een weerbarstige aarde. Is er plek voor het zaad van actieve goedheid, waar vruchten uit groeien die met anderen worden gedeeld?
Het woord van Gods koninkrijk dat Jezus zo kwistig uitstrooit, het zaad dat hijzelf is, het wordt niet overal met open armen ontvangen. Het valt niet altijd in een vruchtbare schoot. Wij mensen zitten ons eigen geluk soms danig in de weg. Schijn wil nog wel eens bedriegen en dan krijgt het zaad niet de kans vrucht te dragen, maar wordt de akker overwoekerd door onkruid of wordt hij een dode woestenij. Er is voor ons persoonlijk en collectief werk aan de winkel, een weg van onderscheiding om ons innerlijk oor af te stemmen op het woord van de Heer, dat ons aanzegt wat werkelijk vrucht draagt en wat allemaal gebakken lucht is of een lege huls.
Eén ding mag ons op die weg een grote troost zijn. Ondanks het feit dat wij mensen zulke dubieuze hoorders zijn, blijft de zaaier onverstoord zijn zaad met gulle hand strooien. God blijft ons het leven met een groot hart aanreiken en of wij nu tot de rotsachtige bodem behoren of een veld vol dorens en distels zijn, hij blijft geven, ook in die situatie. Wie weet, gisteren was het mogelijk een veld vol onkruid of stenen, maar vandaag kunnen wij aan de slag en wordt het een akker die openligt voor het goede zaad. Iedere dag is het heden van God, en elke dag is er die oproep ‘Heden als gij zijn stem hoort, verhard niet uw hart’. [1]
Wij leven op een aarde die ons is toevertrouwd om er het zaad van Gods menswording te laten gedijen. Dat vergt aandacht en zorg en dat niet alleen van boeren en agrariërs. Dat geldt evenzeer voor consumenten, politici en geldschieters en grootgrutters. Elk heeft zijn eigen bijdrage te leveren, want zonder elkaar zal het niet lukken. Want in het grote web van het leven is alles met alles verbonden. Dat geldt voor de binnenkant en voor de buitenkant. Waar wij het innerlijk niet cultiveren, waar wij het zaad van de menswording in ons eigen hart niet laten opgroeien, blijkt ook de omgang met moeder aarde en met onze aardbewoners niet heilzaam en helend te zijn.
Voor velen is de vakantie begonnen of staat ze voor de deur. Een uitgelezen moment om tijd en ruimte te nemen voor de zorg voor de innerlijke akker. Je hoeft er niet veel voor te doen. Het is eerder ontspanning dan inspanning, precies zoals je dat graag zou hebben in de vakantie. Voor het zaad hoef je zelf niet te zorgen, de Heer geeft het in overvloed. Je hoeft alleen maar stil te worden, te luisteren wat het hart te zeggen heeft. Alle drukte en innerlijk lawaai weg laten ebben, en het innerlijk oor spitsen voor de stem die waarlijk leven aanbiedt, geen surrogaat of drukte makerij, maar zaad dat wortel schiet en vrucht draagt, dertig, zestig en honderdvoud. Genoeg om met elkaar te delen, een gezegend leven voor allen en ieder op Gods eigen akker. Amen.
Abt Thijs Ketelaars
[1] Ps.95, 7-8