Preek Nieuwjaarsdag 2025
Wij mogen weer een nieuw jaar beginnen en vermoedelijk heeft u elkaar vannacht een gezegend of voorspoedig jaar toegewenst. Dat doen wij dan vanmorgen nog eens over in deze eucharistie. Maar let op, hier gaat God ons voor met die zegenwens. Wij hoorden het zojuist in die prachtige zegenbede uit het boek Numeri. Een drievoudige zegen is het zelfs. Met die zegen gaan wij het nieuwe jaar in. Bij alle duister dat er in de wereld is, te veel om op te noemen, blijft van Godswege de zegen overeind. Eenmaal zijn woord, zijn zegen gegeven, neemt hij er geen haaltje of jota van terug, maar gaat hij met ons mee in goede en kwade dagen als God met ons, Emmanuel. Het kind dat ons met kerstmis is gegeven, is er het levend teken van. Hij zal ons, zo hopen en geloven wij, ook bij de laatste poort, die van de dood, niet alleen laten. Hijzelf is er doorheen gegaan en zo wordt die poort voor ons een deur van hoop.
Wij beginnen deze dag met een zegen, maar wij beginnen ook een jaar dat door paus Franciscus is uitgeroepen tot een heilig jaar. Die traditie gaat in de kerk terug tot het jaar 1300 en misschien is ze nog ouder. De verre oorsprong ervan ligt zelfs in de Schrift. In het boek Leviticus wordt gesproken over het jubeljaar dat elke 50 jaar gevierd moet worden. Alle schulden dienen dan kwijtgescholden te worden zodat iedereen met een schone lei kan beginnen op het land dat God geeft. Mogelijk is dat gebod nooit ten volle uitgevoerd, maar het zegt ons kraakhelder hoe God zich het leven van ons mensen heeft gedroomd. Niet als een afrekening waar geen eind aan komt, maar als een weg waarop steeds weer een nieuwe kans wordt gegeven.
Paus Franciscus heeft met het openen van de heilige deur in de Sint Pieter en met het openen van een ander heilige deur in de Rebbibia gevangenis een onmiskenbaar teken gesteld, een teken van hoop. In een wereld waar steeds meer deuren worden gesloten of gesloten blijven, toont hij ons dat God niet kiest voor gesloten deuren maar er alles aan doet om deuren te openen. De deur van Gods huis is geopend om bij de Vader kwijtschelding en vergeving te krijgen, om een nieuw levenskans te krijgen. Om van de last die op de schouders drukt en als een steen op het hart ligt, bevrijd te worden om een nieuw leven te mogen beginnen. Die deur naar Gods huis staat trouwens altijd open, niet alleen in een heilig jaar, aan God zal het niet liggen. Maar er is ook die andere deur, die het beeld is van de vele deuren in onze wereld die al te vaak gesloten zijn. Tegendeel volgens de apostel Johannes van het hemelse Jerusalem, waar de deuren altijd open blijven.[1] Als God de deur voor ons open houdt, omdat Hij ons geschapen heeft om in vrijheid samen te leven en samen te wonen, waarom dan die roeping negeren en het leven voor elkaar tot een hel maken? Wat kan ons overkomen als wij het mijn en dijn, het ons en die anderen, zouden vervangen door wij samen als kinderen van God, allen op de wereld gekomen bezield met dezelfde adem. Geroepen om te geven en te vergeven, om de deur open te zetten en elkaar een thuis te bieden? Is dat naïef gepraat of is het de droom waartoe God ons uitnodigt en die wij dus nooit moeten opgeven. Niet voor niets heeft paus Franciscus aan dit heilig jaar het thema gegeven van pelgrims van de hoop. Daar is die open deur ook het teken van. Hoop is dat je nog iets durft verwachten, dat je naar iets uitziet. Het ligt misschien niet voor het oprapen, het wordt misschien door het leven om ons heen tegengesproken, maar toch. ‘Hoop is een voorwaarde voor leven en een middel om te overleven. Het is de kracht die ons in staat stelt de toekomst met een zekere verwachting tegemoet te zien, zelfs in het aangezicht van moeilijkheden en lijden’ ( Paus Benedictus XVI Spe Salvi, §27). Deze woorden herinneren ons eraan dat hoop niet alleen troost biedt in tijden van tegenslag, maar ook een drijvende kracht is die ons helpt om de uitdagingen van onze tijd met moed en vastberadenheid tegemoet te treden.” [2]
Wij beginnen een nieuw jaar, een heilig jaar en wij worden uitgenodigd de deur van ons hart, de deur van onze kerk en samenleving open te zetten. Paus Franciscus zei bij het openen van de deur in de gevangenis: “gesloten harten, verharde harten helpen ons niet om voluit te leven. Daarom bestaat de genade van het jubeljaar erin het hart wijd te openen, en bovenal te openen voor de hoop.” Dat woord staat haaks op veel gepraat en geroep, maat wat zouden wij en onze samenleving niet winnen als wij in plaats van uitsluiten en dichtsluiten met elkaar in gesprek zouden gaan, samen zouden zoeken en optrekken als pelgrims van hoop. Geen doemdenkers, maar mensen van verwachting als de moeder Gods die wij vandaag ook bijzonder gedenken. Zij zei ‘ja’ tegen het leven toen de engel bij haar binnenkwam en vroeg in haar hart en schoot ruimte te maken voor Gods droom, een mensenkind, God met ons, die ons broeders en zusters noemt. Laten wij die band niet beschamen, maar wagen wij het nieuwe jaar onder Gods zegen te beginnen als pelgrims van hoop. Voor u allen namens alle broeders een gezegend nieuwjaar. AMEN.
Abt Thijs Ketelaars
20250101 Nieuwjaar Num 6,22-27; Gal 4,4-7; Lc 2,16-21
[1] Openbaring 21,25
[2] Bisschoppelijke brief voor het heilig jaar 2025